Utente:Arbenganese/Sandbox/Èrli/SV

Erli
Erli; comùn
	Erli – VedutaPanuràma de Èrli
Localizaçión
Stâto	Itàlia
Región	Liguria
Provìnsa	Sann-a
Aministraçión
Scìndico	Sergio Bruno (lista çivica "Per Erli") da-o 27-5-2019
Dæta de instituçión	1861
Teritöio
Coordinæ:	44°08′14.18″N 8°06′14.75″E
Altitùdine	287 m s.l.m.
Superfìcce	16,73 km²
Abitanti	226 (31-5-2020)
Denscitæ	13,51 ab./km²
Fraçioìn	Bàsci, Berriöi, Gàzzu (prinsipàli)
Comùn confinanti	Castregiancu, Castrevegiu, Garesce (CN), Naxin, Succàellu
Âtre informaçioìn
CAP	17030
Prefìsso	0182
Fûzo oràrio	UTC+1
Còdice ISTAT	009028
Cod. cadastrâ	D424
Targa	SV
Cl. scìsmica	zöna 3 (sismicitæ bàssa)
Cl. climàtica	zöna D, 1 983 GG
Nomme abitanti	erleixi
Sànto patrón	Santa Catainn-a de Lisciandria
Giórno festîvo	25 nuvènbre
Cartògrafîa
	Erli
	Erli – MappaPusisiùn d'Èrli inta màppa da Pruvinsa de Sann-à
	No gh'é de eleménti Wikidata ligæ · Info

SV	Questa pagina a l'è scrita in savuneize

Erli l'è in cumüne de 242 abitanti in ta provinsa de Sann-a, in te l'entrutera d'Arbenga, in ta regiun Liguria.

Geografîa

U paìze d'Erli

Erli se tröva inta Provinsa de Sann-a, in te l'ata val Neva e in te l'entrutèra d'Arbenga. U cunfinn-a cun Castervegiö, Succaellu, Garesce, Naxin e Castergianco.

U g'ha ben ben de frasiui e lucalitài minùi, se pònan dunca vegghe:Costa, Pözzu, Basci, Praettu, Berriöi, Gàzzu, Sêri, Caffai.

Stòia

A meridiana vixin a-a gexa

E prime tràsse attestàe d'in insediamèntu in ta zona sun ricunducibili a i Rumai comme testimonia a "Necropoli d'Erli" ca se tröva in ta localitæ de Cascina d'Aggiu^[5] (ancheu in tu cumun de Castrevégio).

De recente sun stàe truvàe de tracce de insediamenti ancua ciù veggi, du Paleolitico.^[6] Doppu a fin de l'Impêo Roman a zona a l'è steta invasa da inna pupulasiun barbara, i Eruli, chi l'han dètu u nòmme au paìse.^[5]

Dai difèrènti stüddi in sce i prìmmi tupònimi lucàli pé ezèmpiu i cugnómmi ciü difuzi in tu burgu (Neigri, Càffai, Càffa, Fàlcu, Berriö, e àtri), i rizultàn quaxi cunpletamènte uriginàri de l'àta etài de mezzu, quande u l'è stàu sùtta au cuntròllu du Cuntado de Arbenga.

Inséiu da-a metài du X secolo inta marca Arduinica, u l'è passàu ai marcheixi Clavesana fra u XII e u XIV seculu.^[7]

Pé vìa matrimuniale u pàssa a partì da u 1326 primma, e pòi ufisiàlmènte in tu 1335 ai marcheixi du Carretto, cun l'aquisisiùn du feudu cunprèndènte a valà du Neva fra Erli e Castrevégio. Da u 1397 u pàssa a fà parte du Marchesàu de Sucâelo, sènpre sutta a-a mèxima pruprietài.

Abitanti

Cunfin

A cunfina cun Castregiancu, Castrevëgio, Garesce (Pruvinsa de Cuneo), Naxin, Sucarê

Evulusiùn demugràfica

Abitanti censìi^[8]

Minorànse furèste

Segundu u ISTAT, a-u 31 dexembre 2014, a Erli ghe sun 31 rexidenti furèsti.

Posti de interesse

U pònte rumàn in sce u riàn Cullaréa, vixin a a gròtta

Architetûe religiùse

Gexa paruchiale de Santa Catainn-a;
Gexa de San Martin a Pöggiu;
Pilun de San Zanne au Besurascu;
Capella da Madonna da Guardia au Praettu, edificà perchè inna donna in tu 1948 (cuscì se cunta in gîu) l'axeva truvau lì vixin inn-a medagétta da Madonna, cuscì a gènte du postu se è impegnà pe custruila;
Gexa de San Benardu ai Basci.

Scìti archeulogici

Inpurtante u scìtu archeulogicu de Arma Veirana (intu dialettu lucale a paòlla Arma a và a indicà in sperùn de ròccia, cun irelativi anfràtti inta ròccia) c'u se tröva vixin a a lucalità erleise de Besurascu, inta vìa du sà, ai cunfin cun Cirixöa de Garesce, chi i sun stài truvài rèsti de òmmi de Neanderthal.^[9]

Ecunumîa

L'economîa du paise se basa in sce a cultivasiun agricula (uìve) e furestale. In ti ürtimi anni l'è cresciu ascì u turismu.

Cultüa

Dialettu Erleise

A Erli u se pàrla in dialettu ligure de stànpu arbenganeise, c'u u fà parte du grüppu Ligure çentru-ucidéntàle.

Zöghi

Tipicu de quéstu paìze u l'è u zögu du cürlettu, passatènpu custituìu da in spâgu agrupòu in gîu ai gàrbi d'in puméllu, faxèndulu già; tìandu e strinzèndu cun e bràssa u fì, questu u divènta ciü élastigu. Scòppu du zögu u l'è fà vibrà u fì, sénsa s-ciancàlu.

Cuxina

E prinsipàli specialitài engastrunomiche e sùn legàe a a cuxina giànca, cumme a pulènta cun u sügu de pòrri, assèmme a a trìppa^[10], pé i düsi se pònan truvà i baxi d'Èrli, scimili a quelli arbenganeixi.

Feste e fëe

Festa de Santa Catainn-a (in utubre)
Fea da Santiscima trinitæ (l'ürtima duménega de mazzu ò a primma de zügnu)
Sagra du cuniggiu e da pulènta gianca
Sagra da trippa
Rinfrescu sutta e castagne (29 de lüggiu, in ta frasiun de Praettu)
Festa de San Martin (Au Pözzu)

Aministraçiun

Perîodo		Prìmmo çitadìn	Partîo	Càrega
16 setènbre 1986	9 zugnu 1990	Andrea Repetto	Demucraçìa Cristiana	scìndegu
9 zugnu 1990	15 setènbre 1992	Candido Carretto	lista çivica	scìndegu
29 utubre 1992	24 arvì 1995	Angelo Salvatico	lista çivica	scìndegu
24 arvì 1995	14 zugnu 1999	Luciano Berriolo	lista civica	scìndegu
14 zugnu 1999	14 zugnu 2004	Angelo Salvatico	Indipendènte	scìndegu
14 zugnu 2004	8 zugnu 2009	Candido Carretto	lista çivica	scìndégu
8 zugnu 2009	26 mazzu 2014	Candido Carretto	lista çivica	scindegu
26 mazzu 2014	27 mazzu 2019	Candido Carretto	Per Erli (lista çivica)	scìndegu
27 mazzu 2019	in càrega	Sergio Bruno	Per Erli (lista çivica)	scìndegu

Vie de Comunicaçiun

U paìze u l'è culegàu cun Garesce e Arbenga pé a Stràdda Stàtale 582 da Còlla de San Bernardu.

Notte

↑ Provincia di Savona, tra il verde e il blu. Insieme facile, in sce insiemefacile.provincia.savona.it. URL consultòu l'11 agosto 2015.
↑ Dato Istat - Popolasiùn residente au 31 mazzu 2020.
↑ Clascificaçion sismica (XLS), in sce protezionecivile.gov.it.
↑ Lézze 26 agósto 1993, n. 412, alegòu A, Tabélla di gràddi/giórno di Comùn pe Región e Provìnsa (PDF), in sce efficienzaenergetica.acs.enea.it, 1 màrso 2011, p. 151. URL consultòu o 25 arvî 2012.
↑ ^5,0 ^5,1 U cumun d'Erli, in ta paggina dedicà in sciu scitu da Provinsa de Sann-a.
↑ Arma Veirana, in scitu archeulogicu de impurtansa internassiunale a Erli in Arma Veirana.it.
↑ (IT) Fonte dal Sistema Informativo Unificato per le Soprintendenze Artistiche, in sce siusa.archivi.beniculturali.it. URL consultòu o 30 arvî 2021.
↑ Statìstiche I.Stat - ISTAT; URL consultàu u 30-12-2023.
↑ Arma Veirana, Pigmenti di Cultura, in sce academia.edu. URL consultòu o 10 màzzo 2021.
↑ (IT) Erli, a pulènta giànca che a nu a l'è pulènta, in sce ivg.it. URL consultòu o 30 arvî 2021.

Àtri prugètti

[Bassi-1] Provincia di Savona, tra il verde e il blu. Insieme facile, in sce insiemefacile.provincia.savona.it. URL consultòu l'11 agosto 2015.

[template_divisione_amministrativa-abitanti-2] Dato Istat - Popolasiùn residente au 31 mazzu 2020.

[divamm-sismica-3] Clascificaçion sismica (XLS), in sce protezionecivile.gov.it.

[template_divisione_amministrativa-gradi_giorno-4] Lézze 26 agósto 1993, n. 412, alegòu A, Tabélla di gràddi/giórno di Comùn pe Región e Provìnsa (PDF), in sce efficienzaenergetica.acs.enea.it, 1 màrso 2011, p. 151. URL consultòu o 25 arvî 2012.

[:0-5] 5,0 ^5,1 U cumun d'Erli, in ta paggina dedicà in sciu scitu da Provinsa de Sann-a.

[6] Arma Veirana, in scitu archeulogicu de impurtansa internassiunale a Erli in Arma Veirana.it.

[Siusa-7] (IT) Fonte dal Sistema Informativo Unificato per le Soprintendenze Artistiche, in sce siusa.archivi.beniculturali.it. URL consultòu o 30 arvî 2021.

[8] Statìstiche I.Stat - ISTAT; URL consultàu u 30-12-2023.

[9] Arma Veirana, Pigmenti di Cultura, in sce academia.edu. URL consultòu o 10 màzzo 2021.

[10] (IT) Erli, a pulènta giànca che a nu a l'è pulènta, in sce ivg.it. URL consultòu o 30 arvî 2021.

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]