Germania
ZE
|
Sta pàgina a l'é scrîta in zenéize |
Nomme ofiçiâ: Bundesrepublik Deutschland, pàize de l'Euròpa çentrâ, pàize fondatô da Comunitæ Europea into 1957 (a-o tempo Germania Oççidentâ), a seu capitâ a l'é Berlin. A Germania a confinn-a a nòrd co-o mâ do Nòrd, a Danemarca e o mâ Baltego; a levante co-a Polònia e a Repubbrica Ceca; a sûd co l'Austria e a Svissëa e a ponente co-a Fransa, o Luscemburgo, o Belgio e i Paixi Basci.
| Germania | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
 | |||||||
| Dæti aministratîvi | |||||||
| Nómme conplêto | Repùbrica Federâle de Germània | ||||||
| Nómme ofiçiâ | (DE) Bundesrepublik Deutschland | ||||||
| Léngoe ofiçiæ | Lengua tedesca | ||||||
| Âtre léngoe | Minorànse lengoìstiche riconosciûe | ||||||
| Capitâle |  Berlìn (3 769 491[1] ab. / 2019)
| ||||||
| Polìtica | |||||||
| Fórma de govèrno | Repùbrica parlamentâre federâle | ||||||
| Prescidénte federâle | Frank-Walter Steinmeier | ||||||
| Cançelê federâle | Olaf Scholz | ||||||
| Proclamaçión | 23 màzzo 1949 | ||||||
| Intrâ inte l'ONU | 18 seténbre 1973 (cómme Germània Òvest) | ||||||
| Intrâ inte l'UE | 25 màrso 1957 (mènbro fondatô) (cómme Germània Òvest) | ||||||
| Superfìcce | |||||||
| Totâle | 357 582[1] km² (64º) | ||||||
| % de ægoe | 2,18% | ||||||
| Popolaçión | |||||||
| Totâle | 83.995.966[2] ab. (17-04-2021) (19º) | ||||||
| Denscitæ | 240 ab./km² | ||||||
| Tàscio de créscita | 0,32% (2020) | ||||||
| Nómme di abitànti | Tedéschi | ||||||
| Giögrafîa | |||||||
| Continénte | Eoröpa | ||||||
| Fûzo oràrio | UTC+1 UTC+2 in oâ legâle | ||||||
| Economîa | |||||||
| Valûta | Œüro | ||||||
| PIL (nominâle) | 4 000 386[3] milioìn de $ (2019) (4º) | ||||||
| PIL pro capite (nominâle) | 48 264[3] $ (2018) (18º) | ||||||
| PIL (PPA) | 4 356 353[3] milioìn de $ (2018) (5º) | ||||||
| PIL pro capite (PPA) | 52 558[3] $ (2018) (17º) | ||||||
| ISU (2016) | 0,926 (tànto âto) (4º) | ||||||
| Feconditæ | 1,4 (2010)[4] | ||||||
| Consùmmo energético | 0,67 kWh/ab. anno | ||||||
| Vàrie | |||||||
| Codici ISO 3166 | DE, DEU, 276 | ||||||
| TLD | .de, .eu | ||||||
| Prefìsso tel. | +49 | ||||||
| Sigla autom. | D | ||||||
| Inno naçionâ | Das Lied der Deutschen[5] | ||||||
| Fèsta naçionâ | 3 òtôbre | ||||||
 | |||||||
| Evoluçión stòrica | |||||||
| Stâto precedénte |  Germània Òvest Germània Èst
| ||||||
A Germania a l'è unn-a repûbbrica federâ de sezze stati (dîti Bundesländer in tedesco). O pàize into passòu o l'êa formòu da diversci stati sovren co-a seu coltûa, religión e stöia, l'unificaçión a l'è stæta compìa into 1871.
A repûbbrica federâ de Germania a l'è parte de Nacioin Unïe, da NATO, do G8 e de l'Union Europea. A l'è a ciù popolôsa e economicamente fòrte naçión de l'Union Europea e a tèrsa naçion do móndo pe economia e pe esportaçión.
Stöia
modìficaStöia antiga e e tribù tedesche (100 aC – 300 dC)
modìficaO Sacro Impêo Roman e a Naçion Tedesca (843-1806)
modìfica
Restauraçion e revoluçion (1814-71)
modìficaSegondo Impeo Tedesco (1871-1918)
modìficaRepubbrica de Weimar (1919-33)
modìficaTèrso Reich (1933–45)
modìficaDivixoìn e reunificaçión (1945-90)
modìficaDa-a fin da segonda guæra mondiâ a Germania e a seu capitâ son stæte spartïe in te quattro zöne de ocupaçion. I settoi ocupæ da Fransa, Regno Unïo e Stati Unïi d'America se son unîi o 23 de Mazzo do 1949 pe formâ a Repubbrica Federâ de Germania, o settô ocupòu da l'Union de Repubbriche Soçialiste Sovietiche o l'à formòu a Repubbrica Democratega Tedesca o 7 de otôbre do 1949. I doî stati ean dîti a-e cûrte: Germania Ovest e Germania Est respettivamente. A Germania a l'é stæta riunîa a-i 3 de otôbre do 1990 apreuvo a-a chéita da Miâgia de Berlin into 1989.
Divixioin Amministratïve
modìficaA Germania a l'è divîza inte 16 stati:
| Nomme zeneize | Nomme tedesco | |||
|---|---|---|---|---|
| Stato | Capitâ | Land | Hauptstadt | |
| 1 | Baden-Würrtenberg | Stoccarda | Baden-Württemberg | Stuttgart |
| 2 | Stato franco da Bavea | Monego | Freistaat Bayern | München |
| 3 | Berlin | Berlin | Berlin | Berlin |
| 4 | Brandenburgo | Potsdam | Brandenburg | Potsdam |
| 5 | Franca Çittæ Anseatega de Bremma | Brema | (Freie Hansestadt) Bremen | Bremen |
| 6 | Franca Çittæ Anseatega de Ambùrgo | Ambùrgo | (Freie und Hansestadt) Hamburg | Hamburg |
| 7 | Assia | Wiesbaden | Hessen | Wiesbaden |
| 8 | Mecklenburgo Pomerania Oççidentâ | Schwerin | Mecklenburg-Vorpommern | Schwerin |
| 9 | Bassa Sassonia | Hannover | Niedersachsen | Hannover |
| 10 | Renania do Nòrd-Vestfallia | Düsseldorf | Nordrhein-Westfalen | Düsseldorf |
| 11 | Renania Palatinato | Mainz | Rheinland-Pfalz | Mainz |
| 12 | Saarland | Saarbrücken | Saarland | Saarbrücken |
| 13 | Stato franco da Sassonia | Dresda | (Freistaat) Sachsen | Dresden |
| 14 | Sassonia Anhalt | Magdeburgo | Sachsen-Anhalt | Magdeburg |
| 15 | Schleswig Holstein | Kiel | Schleswig-Holstein | Kiel |
| 16 | Stato franco da Turingia | Erfurt | (Freistaat) Thüringen | Erfurt |
Nòtte
modìfica- ↑ 1,0 1,1 Statistisches Bundesamt - Ente statistico federale, in sce statistik-portal.de. URL consultòu o 31 dicembre 2019 (archiviòu da l'url òriginâle o 3 màzzo 2009).
- ↑ https://www.worldometers.info/world-population/germany-population/
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 (EN) World Economic Outlook Database, April 2019, Fóndo Monetâio Internaçionâle. URL consultòu o 16 màzzo 2019 (archiviòu da l'url òriginâle o 19 màrso 2021).
- ↑ Tasso di fertilità nel 2010, in sce data.worldbank.org. URL consultòu o 12 frevâ 2013 (archiviòu da l'url òriginâle o 23 frevâ 2013).
- ↑ A vêgne cantâ sôlo a tèrsa ströfa, a quæ a l'incoménsa co-e paròlle Einigkeit und Recht und Freiheit (Unitæ, giustìçia e libertæ).
Âtri progetti
modìfica
Wikimedia Commons a contêgne di files in sce Germània
Colegamenti esterni
modìfica- (DE, EN, FR) Scîto ofiçiâ do govèrno, in sce bundesregierung.de. URL consultòu o 16 arvî 2022.
- (DE, EN, FR, AR, BG, ZH, DA, EL, IT, HR, NL, PL, PT, RO, RU, SR, ES, CS, TR) Scîto ofiçiâ do parlaménto, in sce bundestag.de. URL consultòu o 16 arvî 2022.
- (DE, EN) Scîto ofiçiâ do prescidénte, in sce bundespraesident.de. URL consultòu o 16 arvî 2022.
- (DE, EN, FR, ES) Scîto turìstico ofiçiâ, in sce germany.travel. URL consultòu o 16 arvî 2022.
| Contròllo de outoritæ | VIAF (EN) 189116956 · ISNI (EN) 0000 0001 2285 4945 · LCCN (EN) n80125931 · GND (DE) 4011882-4 · BNF (FR) cb12205186t (data) · BNE (ES) XX450924 (data) · NDL (EN, JA) 00561571 · WorldCat Identities (EN) n80-125931 |
|---|