Servìçio bibliotecâio naçionâle de l'Itàlia

O servìçio bibliotecâio naçionâle de l'Itàlia (Servizio bibliotecario nazionale in italiàn, SBN in sîgla) o l'é 'na ræ de bibliotêche de l'Itàlia promòssa da-o ministêro da coltûa insémme a-e regioìn e-e universcitæ, sott'a-a direçión de l'Institûto centrâle pò-u catàlogo ùnico de bibliotêche de l'Itàlia e pe-e informaçioìn bibliogràfiche, l'ICCU.

ZE	Quésta pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize A Grafîa adeuviâ a l'é quélla de l'Académia Ligùstica do Brénno

Stöia

O progètto do servìçio bibliotecâio naçionâle o l'é nasciûo co-o fìn de sostegnî a coperaçión tra strutûe bibliotecâie diferénti, cómme s'êa sponciòu inta conferénsa naçionâle de bibliotêche ch'a s'êa tegnûa a Rómma tra o 22 e o 24 de zenâ do 1979. In particolâ, o progètto o l'é stæto inandiòu da l'Angela Vinay, diretôa de l'ICCU, e da-o Michel Boisseto, diretô da bibliotêca de l'institûto universcitâio eoropêo, insémme a 'n grùppo de bibliotecâi e de ténichi informàtichi. A fâze de progetaçión a l'à comensâ a-i 4 d'arvî do 1980, con l'inàndio de 'na comisción apòxita, conpòsta de raprezentànti do ministêro da coltûa, de l'ICCU, da Bibliotêca Naçionâle Centrâle de Firénse, de l'institûto universcitâio eoropêo e do Conséggio Naçionâle de Riçèrche.

Sta comisción chi a l'à dónca prodûto 'n papê dónde l'é stæto formalizòu a pròposta de creaçión do servìççio bibliotecâio naçionâle, spartîo inte:

• 'n catàlogo ùnico de vivàgne librâie, formòu da tùtti i catàloghi locâli mìssi insémme;
• 'n archìvio bibliogràfico ùnico, pe garantî qualitæ, conpletéssa e coerénsa de descriçioìn bibliogràfiche;
• 'n servìçio ùnico dónde consultâ i papê.

Do 21-24 de novénbre do 1982, inte l'òcaxón do 30° congrésso de l'asociaçión de bibliotêche de l'Itàlia a Giardini-Naxos, o progètto o l'é stæto prezentòu da l'Angela Vinay a-a comunitæ bibliotecâia. Do 1984 o ministêro da coltûa o l'à sotoscrîto o protocòllo d'intéiza co-e Regioìn pò-u svilùppo do progètto SBN.

Do 1985 l'é stæto inandiòu i prìmmi doî pöli, sàiva a dî quélli de bibliotêche de Rómma e de Firénse. Co-o progètto "Sistema beni librari" tra o 1987 e o 1990 l'é stæto copiòu i catàloghi da Bibliografia nazionale italiana (BNI), do Bollettino delle opere moderne straniere (BOMS) e de âtri fóndi, sorviatùtto de mùxica e in scê tære do Mezogiórno, ch'àn formòu o prìmma pàrte do catàlogo. O protocòllo d'intéiza tra ministêro e Regioìn do 1992 o vêgne estéizo a-o ministêro de l'universcitæ e da riçèrca, fæto ch'o l'à portòu a l'intrâ de bén bén de bibliotêche universcitâie. Pe de ciù, co-a nêuva parteçipaçión a-a ræ SBN de âtri pöli, l'é stæto mìsso in fonçión a ræ naçionâle.

Do 1996 l'é stæto inandiòu o stùddio in sciâ poscibilitæ de creâ 'na bànca dæti ùnica, meténdo insémme quélle destacæ che gh'êa za pe-i lìbbri modèrni, i lìbbri antîghi e a mùxica. Sto fæto chi o l'à permìsso 'na mêgio gestión do materiâle gràfico e cartogràfico, fàndo crésce o gràddo de conpatibilitæ con di progràmmi svilupæ fêua do SBN ascì.

Do 2002, con l'inàndio do progètto "Evoluzione dell'Indice SBN", gh'é stæto 'na refæta e 'na senplificaçión da bànca dæti centrâle de l'ìndice, insémme a-a sò avertûa a di âtri scistêmi de gestión bibliotecâia no ligæ a-o SBN e ch'adêuvian i formâti bibliogràfichi ciù sconpartîi (UNIMARC, MARC21).

Òrganizaçión

O servìçio bibliotecâio naçionâle o métte insémme bibliotêche do stâto, di énti locâli, de universcitæ e di privæ, in sce di setoî e de disciplìnn-e diferénti. E bibliotêche chi drénto són ragrupæ inte di pöli locâli, a sò vòtta ligæ a l'ìndice SBN, ch'o contêgne o catàlogo coletîvo do patrimònio de bibliotêche inclûze into servìçio. A partecipaçión de 'na bibliotêca ò de 'na ræ locâle de bibliotêche a-o servìçio a l'é inandiâ pe mêzo de 'n acòrdio con l'ICCU, dónde l'é definîo i rispetîvi inpégni into svilùppo do SBN e di sò servìççi.

Tra e fonçioìn de bâze do servìçio bibliotecâio naçionâle gh'é a catalogaçión comùn tra e bibliotêche che ne fàn pàrte: ògni vôxe bibliogràfica (lìbbri, còdichi de outoritæ ò âtro) a l'é conpilâ 'na vòtta sôla da-a bibliotêca ò da-o pölo de bibliotêche ch'o l'à òtegnûo pe prìmmo quélla vivàgna. Coscì, e âtre bibliotêche gh'àn sôlo da copiâ into sò catàlogo a vôxe za registrâ inte l'ìndice, azonzéndoghe sôlo l'indicaçión che lô ascì gh'àn quélla çèrta vivàgna.

A ògni mòddo, e bâze dæti di sénci pöli condivìddan sôlo a descriçión bibliogràfica de 'na vôxe e consèrvan do tùtto a sò outonomîa inte l'azónze de informaçioìn de ciù cómme a poxiçión locâle de 'n lìbbro, i órdini d'acàtto, e ciâve de riçèrca ciù specìfiche, etc. E bibliotêche rèstan do tùtto outònome inte decixoìn d'òrganizaçión e inti investiménti pe hardware e software ascì.

A-i 5 de novénbre do 2018, o SBN o conprendéiva 6.320 bibliotêche, spartîe inte 104 pöli, co-a bâze dæti bibliogràfica ch'a contegnîva 17.162.840 vôxe bibliogràfiche pe 92.110.636 localizaçioìn in tùtto, sàiva a dî e indicaçioìn de poxiçión de 'na çèrta vôxe. O catàlogo coletîvo o conprénde vivàgne de génere diferénte: materiâli antîghi (monografîe a stànpa da-o sécolo XV scìnn-a-o 1830), materiâli modèrni (monografîe, registraçioìn òudio e vìdeo, archìvvi eletrònichi, revìste e âtro partìndo da-o 1831), mùxica scrîta a màn, mùxica a stànpa e librétti, materiâle gràfico e cartogràfico. E vìxite a-o catàlogo són conpréize tra 2,8 e 4,6 mioìn a-o méize.

Servìççi

Riçèrca bibliogràfica

Da-o 1997, o catàlogo coletîvo o l'é a dispoxiçión in sciâ Ræ pe mêzo do scistêma OPAC, che co-o ténpo o l'é stæto interesòu da-a creaçión de vàrie interfàcce. A ògni mòddo, gh'é di âtri servìççi ascì, cómme prezénpio o sarvatàggio de riçèrca fæte inta seçión, a gestión de lìste de preferîi e a spediçión pe pòsta eletrònica di rizultâti.

Co-a consultaçión OPAC l'é poscìbile ascì:

• intrâ inti servìççi de consultaçión, prèstito e riproduçión mìssi a dispoxiçión da-e bibliotêche inti sò OPAC locâli;
• intrâ a-e informaçioìn in scî òrâi d'avertûa e a-o patrimònio pròpio de bibliotêche che pìggian pàrte a-o SBN, gràçie a l'integraçión co-a bâze dæti de l'anàgrafe de bibliotêche de l'Itàlia;
• consultâ e pàgine d'outoritæ de outoî e tìtoli pægi.
• intrâ inte vivàgne digitâli, se prezénti;
• vizoalizâ o descaregâ e vôxe bibliogràfiche into formâto UNIMARC;
• consultâ cómme client Z39.50 di âtri catàloghi naçionâli e internaçionâli ascì

Prèstito interbibliotecâio

O servìçio bibliotecâio naçionâle o métte a dispoxiçión l'Inter library loan SBN (ILL SBN), ch'o l'é 'n servìçio naçionâle de prèstito interbibliotecâio e de fornitûa de papê ch'o peu êse dêuviòu da tùtti, dedicòu ségge a-i bibliotecâio che a-i uténti finâli.

O servìçio de prèstito interbibliotecâio o l'é stæto a bâze do progètto SBN, in quànte o l'à mìsso insémme e conpeténse e i progètto inandiæ da-o novénbre do 1979 da-o grùppo de travàggio ECO (Esperienza di cooperazione), che dòppo o l'é anæto avànti into progètto SNADOC (Servizio nazionale di accesso ai documenti), inandiòu in Toscànn-a a-a meitæ di ànni Òtànta.

Inti ànni 2010, o servìçio de prèstito o conprénde i catàloghi de l'ìndice SBN, de l'Archivio collettivo nazionale dei periodici (ACNP) e do Catalogo collettivo di spogli di periodici italiani di economia, scienze sociali e storia dell'Associazione ESSPER.

Bibliografîa

• (IT) Il Servizio Bibliotecario Nazionale, 2ª ed., Rómma, Istituto centrale per il catalogo unico delle biblioteche italiane e per le informazioni bibliografiche, 1985, ISBN 88-7107-035-6.
• (IT) Erica Gay e Gianni Bonazzi, Servizio bibliotecario nazionale, realizzazioni e prospettive, atti della 3. Conferenza nazionale per i beni librari, Torino, 26-28 aprile 1990, Turìn, Región Piemónte, 1993, ISBN 88-7678-082-3.
• (IT) Claudio Leombroni, Il Servizio bibliotecario nazionale. Idee, passioni, storia., in Paolo Traniello, Storia delle biblioteche in Italia, dall'Unità a oggi, Bològna, Il Mulino, 2002, ISBN 88-15-08848-2.

Ligàmmi de fêua

• (IT) Scîto ofiçiâ, in sce sbn.it. URL consultòu o 19 arvî 2024.
• (IT) Servizio Bibliotecario Nazionale (SBN), in sce sapere.it. URL consultòu o 19 arvî 2024.
• (IT) I Poli e le biblioteche SBN, in sce iccu.sbn.it. URL consultòu o 19 arvî 2024 (archiviòu da l'url òriginâle o 17 dexénbre 2008).