Marasci
ZE
|
Quésta pàgina a l'é scrîta in zenéize, segóndo a grafîa ofiçiâ |
Maràsci (Marassi in italiàn) o l'é in quartê de Zêna ch'o se trêuva inta bassa valàdda do Bezàgno. Comùn aotònomo fin a-o 1873, o l'é òua, co-i sò 46.000 abitànti, unn-a de zöne ciù densaménte popolæ da çitæ. O fa parte do monicìpio da bassa val Bezàgno.
| Maràsci ecs comùn, quartê | |
|---|---|
 | |
| Localizaçión | |
| Stâto |  Itàlia
|
| Región |  Liguria
|
| Çitæ metropolitann-a |  Zena
|
| Comùn |  Zena
|
| Aministraçión | |
| Dæta de instituçión | 1861 |
| Dæta de sopresción | 1873 |
| Teritöio | |
| Coordinæ: | 44°25′01″N 8°57′02″E |
| Abitanti | 39 536 (31-12-2017) |
| Âtre informaçioìn | |
| Fûzo oràrio | UTC+1 |
| Circoscriçión | Monicìppi III Bàssa Vàl Bezàgno |
| Cartògrafîa | |
  Maràsci | |
 | |
Giögrafîa
O teritöio de Maràsci o l'é scitoòu squæxi tùtto in sciâ sponda sinìstra do Bezàgno, levòu 'na parte, conosciûa comme borgo Ponterótto, ch'a l'é in sciâ drîta. O quartê o conprénde ascì e fraçioìn de Quéssi (colocâ inta valadda do riâ Foezan) e Fòrte Quéssi, che fâvan zà parte do vêgio comùn. Conscideràndo e sò fraçioìn ascì, Maràsci o confìnn-a a nòrd co-i quartê de Stagén, Moâsànn-a e Bâvai, a sud e levànte con San Frutôzo e a ponénte con Castelétto.
Òrìgine do nomme
O nomme "Maràsci" o l'é un di ciù antîghi inte tære zenéixi: a pòula "mar" inta léngoa grêga a gh'à o scignificâto de palùdde, méntre "asc" o vegne da-o lìgure antîgo e o veu indicâ a prezénsa de 'n torénte (gh'é tanti topònimi in Ligùria che finìscian pe "asco"/"asca"). Infæti pâ che inta ciann-a donde ancheu gh'é i quartê da Fôxe e san Frotôzo, a ghe fîse 'n ténpo 'na grande smeuggia sarmâxa[1] ch'arecugéiva l'ægoa do Bezagno (ch'o l'àiva 'na portâ magiô e ciù costànte de òua, scicómme inte l'âta valle gh'êa ciù èrboi che co-e sò réixe trategnîvan l'ægoa) e do Foezàn, che o sfociâva diretaménte into mâ[2].
Stöia
E òrìgine
O primmo grùppo de Maràsci o l'é nasciûo into perîodo do Medioêvo: defæti, scibén che se çerchésse de schivâ a palùdde, bezeugnâva pe fòrsa atraversâla pe ariâ inte valàdde do Scréivia e do Trébia, percorìndo a vîa ch'a montâva pi-â valàdda do Foezàn. O l'à coscì pigiòu a forma de 'n insediaménto spantegòu in gîo a-a sò gêxa, Santa Margàita, a quæ a l'é çitâ za da-o XI sécolo e ancheu ascì a raprezénta o cheu do quartê.
.jpg)
Into XII sécolo o pàize o divêgne sêde de 'n govèrno consolâre e o s'ingrandìsce senpre de ciù, strepàndo tæra a-a palùdde che co-o tenpo a divénta de lóngo ciù picinn-a scin'a-a scentâ. I colegaménti con San Frotôzo e o rèsto de Zêna, però, no én mâi stæti façili a caxon de inondaçioìn do Bezàgno, che scibén portésan terén bon pe coltivâ, àn ciù de 'na vòtta fæto deruâ i ponti e-e stradde che no fîsan in sciâ còsta di monti: o nomme do borgo Ponterótto o fâ defæti riferiménto a-o ponte dîto "ponte do præ Beròldo", ch'o l'ariâva da-arénte a-a gêxa de Santa Margàita, ma che za into 1428 o l'êa conosciûo comme "Ponte Rotto", fòscia pròpio perché caciòu zu da 'n'alovión[3]. Interesànte a l'é a rivalitæ ch'a gh'êa fra i abitànti de Maràsci e Quéssi, dovûa a-o fæto che i primmi êan ranpìn (goèlfi), e i segondi mascheræ (ghibelìn); sta cösa chie a l'à portòu a divèrsci scontri fra i doî pàixi (bezéugna aregordâ ascì che a quelli tenpi Quéssi o gh'àiva ciù abitànti de Maràsci).
A stöia modèrna
Maràsci o l'é stæto scin'a-a l'Eutoçénto in borgo de canpàgna, donde se coltivâva i òrti che fornîvan a-a çitæ òrtàggi e frûta (a pòula "bezagnìn" a pìggia pròpio questa òrìgine); gh'êa anche de rescidénse de famìgge nòbili zenéixi, fra e quæ e ciù avoxæ són e ville Centurione-Musso-Piantelli e Saredo-Parodi, tiæ sciù into Çinqueçénto. Into 1818, co-o domìnio de Napolión, o divénta in comùn aotònomo co-a sêde in ciàssa Romagnôxi, into borgo Ponterótto. L'aministraçión, sorviatùtto co-o scìndico Pêo Montexélli, a megiôa e stràdde e a costroìsce 'n nêuvo ponte in sciô Bezàgno, o quæ o saiâ intitolòu a-o Montexélli mæximo dòppo a sò mòrte, avegnûa into 1864 (ancheu o ponte o se ciamma Ponte Serra). A comensâ da l'anesciòn a-o comùn de Zêna, Maràsci o l'à subîo 'na grandìscima espançión urbanìstica, ch'a l'à portòu da êse 'n pàize de canpàgna a un di quartê ciù popolôxi da çitæ, scancelàndo o vêgio borgo. Into 1898 a vêgne costroîa a nêuva prexón, méntre dozze anni dòppo o Zêna o l'inàogura o canpo de balón. Tra o 1908 e o 1913 a l'é conpletâ a covertûa do Foezàn da-o Ponte Serra a-o Largo Merlo; a covertûa e l'ezagerâ "cementificaçión" do teritöio, àn caxonòu divèrse inondaçioìn, de quæ unn-a de ùrtime e ciù dizastrôze, quella di 4 de novénbre do 2011, a l'à fæto tanti danni e gh'é stæto sei morti ascì.
Pòsti de interèsse
- O stàdio Luigi Ferraris. Maràsci o l'é o quartê ciù conosciûo de Zêna, fêua da Ligùria ascì, pròpio pi-â prezénsa do canpo de balón, donde zêuga e sò partîe de câza o Zêna e o Döia, e dôe squaddre da çitæ. O l'é anche o stadio ciù vêgio d'Itàlia ancón in fonçión, scibén ch'o segge stæto refæto pi-â coppa do mondo do 1990. Into 1933 o l'é stæto dedicòu a-o Luigi Ferraris, zugòu do Zêna chéito inta Primma Goæra Mondiâle.
- O Bisción. Progetòu da l'architétto Luigi Carlo Daneri, o Bisción o l'é o nomiâgio de 'n conplèsso ciamòu " Fòrte Quessi" formòu da çinque palàççi longhi ciù de 300 m, edificæ a-a fin di anni sciusciànta in sciê l'artûe de Maràsci. Scibén che no se trêuvan pe'n davéi inti confìn da zöna stòrica do quartê, co-o tenpo n'én diventæ un di scìnboli.
- A gêxa de Santa Margàita. Dedicâ a santa Margàita de Antiòchia, a l'é unn-a de gêxe ciù antîghe da zöna. O prospètto neoclàscico ch'òua poémmo vedde o l'é stæto tiòu sciù into 1866 , coscì comme a ciasétta davànti. O téito o l'é deruòu into 1942 a caxón di bonbardaménti pe pöi êse refæto into 1948[4].
- A gêxa da Nativitæ de Màia Santìscima. Scitoâ inta fraçión de Quessi, a gh'à lê ascì 'n'òrìgine ben ben antîga (de segûo a l'êa za in pê into 1158).
Traspòrti
Maràsci o l'é colegòu pe mêzo de céleri AMT co-o centro çitæ (staçión Brìgnoe-linìe 14, 47, 82, 84, 356, 480, 482, ciassa De Ferâri-lìnia 37, Caregaménto-lìnia 13) e con l'uspiâ San Martìn (lìnia 48), de quæ e lìnie 13, 14, 48, 480 e 482 perméttan de ariâ ascì a Moâsann-a, Strùppa e Santo Zéuggio. Gh'é anche de âtre lìnie che no sciòrtan da-o quartê, colegàndo e stradde ascì donde i òutobi ciù grendi no pêuan pasâ (381 e 383). E corêe de l'ATP, a-a fin, partìndo da Brìgnoe arîan inti pàixi de l'entrotæra (cómme Torìggia e Gatórna) e a Ciâvai.
Nòtte
- ↑ acquitrino salmastro
- ↑ https://storiadiunimpiegato.wordpress.com/2016/03/24/ti-racconto-un-quartiere-marassi-marasci-municipio-iii/
- ↑ Corinna Praga: "Genova fuori le mura", Ed. Frilli, 2006
- ↑ http://www.santamargheritamarassi.it/la-parrocchia/
Âtri progètti
Wikimedia Commons a contêgne di files in sce Marasci
