Laacher See
O Laacher See o l'é 'n lâgo da Germània scitoòu inta región de l'Eifel, into Land da Renània-Palatinâto. O l'é 'n lâgo d'òrìgine vulcànica ch'o se svilùppa inte 'na caldêa ch'a s'é formâ ciù ò mêno 13.000 ànni fà. In sciâ zìnn-a do lâgo gh'é a badîa de Sànta Màia Laach.
ZE
|
Quésta pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize
 A Grafîa adeuviâ a l'é quélla de l'Académia Ligùstica do Brénno |
Etimologîa modìfica
O nómme do lâgo o l'é 'na repetiçión, dæto ch'o vêgne da-o latìn lacus (e l'èrto tedésco antîgo lacha) e da-o tedésco modèrno See, sàiva a dî "lâgo". Co-o pasâ do ténpo a pòula Laach a l'é finîa pe dâ o nómme a-o scîto e a-o monestê, ribatezòu da-i Gexoîti Maria Laach into 1863.
Giögrafîa modìfica
O Laacher See o se trêuva inta pàrte de sùd-òvèst da Germània, into masìscio de l'Eifel. Da-arénte gh'é i pàixi de Wassenach a nòrd, Nickenich a levànte, Kruft a sùd-èst, Mendig a sùd, Bell a sùd-òvest, Wehr a ponénte e Glees a nòrd-òvest. A stràdda L113 a-o costézza da nòrd-òvest, in sciâ sò zìnn-a de ponénte, méntre a Bundesautobahn 61, ch'a và da Coblénsa a-a Rhur, a ghe pàssa a-o sùd-òvest. Da-o pónto de vìsta aministratîvo, o lâgo o l'é into Land da Renània-Palatinâto, into comùn de Glees do Landkreis de Ahrweiler.
O lâgo o gh'à 'na fórma ch'a l'é tòsto riónda, pe 'na superfìcce de 3,33 km2, 'na profonditæ màscima de 51 mêtri e 'n diàmetro de ciù ò mêno doî chilòmetri[1]. In scê sò zìnn-e no gh'é de gròsci cazaménti, fêua da badîa de Sànta Màia Laach a-o sùd-òvest e de 'n canpézzo con céntro pe-i spòrt d'ægoa in sce quélla nòrd[1]. O rèsto di scîti da-arénte a-o lâgo o l'é pi-â ciù pàrte formòu da bòschi.
O Laacher See o l'é o lâgo ciù inportànte de l'Eifel e o l'à 'n'òrìgine de tîpo vulcànico, o se trêuva defæti drénto a 'na caldêa e dónca, a diferénsa di âtri lâghi da región, o no s'é formòu cómme 'n maar. Méntre i maar se fórman aprêuvo a de esploxioìn che fàn sâtâ i camìn di vulchén, o Laacher See o gh'à a sò òrìgine into colàsso de 'na càmia magmàtica ch'a s'é vuâ into córso de 'n'eruçión. O rizultâto do colàsso o l'é 'na depresción da-a fórma ciù ò mêno riónda, contornâ da 'na scarpâ ch'a se conpónn-e di rèsti di sciànchi do vulcàn e do materiâle prodûto da l'eruçión. Sto zétto chi o l'à formòu d'in gîo a-o lâgo 'n depòxito de tûvio èrto quàrche mêtro e conpòsto da incluxoìn de scìsto inte 'na màssa de prîa prìmixa fonolìtica[1]. Quésti depòxiti són sfrutæ economicaménte da-a câva de Wingertsberg, a ciù ò mêno in chilòmetro e mêzo a sùd-èst do lâgo[2]. Into câxo do Laacher See, o baçî endorèico o s'é ciù tàrdi inpîo d'ægoa e, co-o vixìn Wehrer Kessel, o l'é a caldêa ciù grànde e l'ùnica de l'Eoröpa Centrâle a contegnî 'n lâgo.
Stöia modìfica
L'eruçión vulcànica ch'a l'à portòu a-a formaçión do Laacher See a remónta a ciù ò mêno 13.000 ànni fà e, inte st'òcaxón chi, l'é stæto emìsso 'n volùmme de 5-6 km3 de màgma fonolìtico[2]. L'ativitæ vulcànica a-a giornâ d'ancheu a l'é limitâ a-a produçión de gàzzi vulcànichi formæ sorviatùtto da diòscido de carbònio. Quésti gàzzi són relasciæ diretaménte inte l'atmosfêra o drénto a-o lâgo ascì, tànto che se pêu védde de bólle in sciâ sò superfìcce.
I depòxiti de çénie vulcànica àn permìsso a conservaçión de 'n çèrto nùmero de rèsti do paleolìtico inta coscì dîta fâze do rescadâménto de Allerød, ch'a corispónde a-i ànni de pasàggio tra e coltûe do Magdaleniàn e de Federmesser[3].
Nòtte modìfica
- ↑ 1,0 1,1 1,2 (FR) Le Laacher See: un volcan allemand, in sce ereiter.free.fr. URL consultòu o 21 zùgno 2023.
- ↑ 2,0 2,1 (FR) La carrière du Wingertsberg, in sce ereiter.free.fr. URL consultòu o 21 zùgno 2023.
- ↑ (FR) Jean-Pierre Fagnart, L'Europe septentrionale au Tardiglaciaire. Confrontations des modèles régionaux de peuplement, in Bulletin de la Société préhistorique française, vol. 95, n. 1, 1998, p. 116.
Âtri progètti modìfica
Wikimedia Commons a contêgne di files in sce Laacher See
| Contròllo de outoritæ | VIAF (EN) 248959131 · LCCN (EN) sh2015001865 · GND (DE) 4033912-9 · WorldCat Identities (EN) 248959131 |
|---|