Opole

ZE	Quésta pàgina a l'é scrîta in zenéize, segóndo a grafîa ofiçiâ

Opole (in polàcco: [ɔˈpɔlɛ]; in tedésco: Oppeln [ˈʔɔpl̩n]; Sleziàn: Uppeln) a l'é 'na çitæ scitoâ into sud da Polonia in sciô sciùmme Oder e a capitâle stòrica de l'Ata Slezia. Scin'a-o 1945 Opole a l'é stæta 'na çitæ tedésca conosciûa co-o nomme de Oppeln.

Opole e o sciùmme Oder

Descriçion e stöia

Co-ina popolaçión de çirca 128.035 abitanti (dexénbre 2019) Opole a l'é a capitâle do Voivodato de Opole (provìnsa de Opolskie) e a sede da Contêa d'Opole. Co-a sêu lónga stöia comensâ into VIII sécolo, Opole a l'é unn-a de ciù antighe çitæ da Polonia. A l'é anche a ciù picinn-a çitæ da Polonia ma o ciù grande comùn da seu provìnsa.

L'òrigine da primma mençion stòrica da çitæ a l'é stæta a concesión di Diritti de Magdebûrgo into 1217 da Casimiro I de Opole, o bisnevo do dùcca polacco Bolesław III Wrymouth. Durante o Periodo Medievale e o Rinascimento a çitæ a l'êa conosciûa comme 'n centro de comercio per via da sò poxiçion a l'interseçion de tante rotte comerciâli principæ che agiutavan a generâ profitti stabili da-o comercio de trànxito. O ràpido svilùppo da çitæ o l'é dovûo a-a creaçion de 'na sede de reggensa a Oppeln into 1816. A primma ferrovîa tra Oppeln, Brieg e Breslavia a l'é stæta averta into 1843 e e primme fabriche son stæte costruîe into 1859, e questo o l'á molto contribuîo a-o scignificato regionâle da çitæ.

O grande patrimònio da çitæ o conprende quæxi tùtte e coltûe de l'Eoröpa Centrale, conpréizi anni de dominaçión polacca, boema, prusciànn-a e tedesca. Into Marso do 1945, in sciâ fìn da Segónda Goæra Mondiâle, a divixon ucraìnn-a de l'Armâ Róssa a l'àiva conquistòu Oppeln e o l'àiva destrûto o 60% do céntro da çitæ. In pitìn dòppo l'òcupaçión da parte de L'Armâ Róssa, Opole a l'é stæta missa sótta l'aministraçión polàcca cómme parte do «"Spostaménto òcidentâle da Polònia" segondo o Tratâto de Potsdam. I abitanti tedéschi de Oppeln che no êan scapæ ean cis ò meno 170. Dòppo che l'aministraçión polàcca a n'à pigiòu posèsso, a-a çitæ gh'àn cangiòu o nómme in Opole. Parecchi Silezién de orìgine tedesca abitan ancon inta region d'Opole; inta çitæ, però, i tedeschi etnichi forman meno do 3% da popolaçion dòppu e espulscioìn do 1945-1946.

Anchêu gh'é quàttro stabilimenti de istruçión superiôre inta çitæ: l'Universcitæ Opole, l'Universcitæ de Tecnologia Opole, un College Medico e-o College Superiôre Privòu de Gestión e Aministraçión. O Festival Naçionâle da Cansón Polacca o se tegne chi ogni anno, dapeu o 1963 e ogni anno se tegne nêuvi eventi regolâri, fêe, spetàcoli e concórsi.

Opole a l'é quàrche vòtta ciamâ a Venéçia polacca, pe via da seu pittoresca çitæ vegia e de tanti canâli e pónti in sce l'Oder.

Âtri progètti

Altri progetti

• Wikimedia Commons

• Wikimedia Commons a contêgne di files in sce Opole