Huldreich Zwingli

ZE	Quésta pàgina a l'é scrîta in zenéize, segóndo a grafîa ofiçiâ

Zwingli Huldreich, riformatô religiôzo svìsero (1484-1531), dîto ascì Huldrych Zwingli.

Huldreich Zwingli

Hans Asper, Retræto do Huldreich Zwingli, 1531

Dæti personâli

Nàscita: 1484
Mòrte: 1531
Pàize: Svisera

Âtre informaçioìn

Profesción: riformatô religiôzo

Vìtta

O l'à acétòu a rifórma do Lutêro ma inte 'n mòddo asæ despægio (cóntra o “realìsmo di sacraménti” do Lutêro o l'à sostegnûo a prezénsa spiritoâle, no materiâle, do Crìsto inte leocarestîa). Prìmma de diventâ predicatô into dòmmo de Zurîgo (1519). o Zwingli o l'êa stæto pàreco a Glâros (1506-1516) dónde fra l’âtro o l'à coltivòu con intenscitæ i stùddi umanìstichi.

Cómme capelàn (1522-1523) inta catedrâle de Zurîgo, o l'à riformòu a Gêxa da çitæ con l’arénbo do Senâto ch’o n’à pigiòu (1523) a direçión, e coscì són stæte rótte e relaçioìn con Rómma. L'é stæto creòu 'n regìmme teocràtico rigorôzo, ch'o l'à fæto de rifórme radicâli, màscime inta devoçión e into cùlto. O Zwingli o l'à persegoitòu con duéssa i anabatìsti.

A stàtoa do Zwingli davanti a-a gêxa a Zurîgo, dîta Wasserkirche

Da Zurîgo a rifórma a s’é spantegâ pe tùtta-a Svìsera (Bèrna, Bazilêa, Costànsa, Bièl) e inta Germània meridionâle. Inte l’ànno 1515 o l’à conosciûo, a Bazilêa, l'Eràsmo da Ròterdam, e a lê o s’é inspiròu pe bén bén de eleménti da sò riflesción. A-o Zwingli a l’é dovûa a fondaçión (1523) da prìmma gêxa evangélica riformâ d’Eoröpa. Inte l’ànno 1524 l'é nasciûo o conflìtto tra-o Lutêro e o Zwingli, che scìnn-a alôa o l'êa restòu ascôzo.

O no êsise mìsso d'acòrdio co-o Lutêro (colòquio de Mâbórgo, 1529) o l’à fæto falî ascì o progètto de 'na gròssa lîga polìtica cóntra i Asbùrgo, chò-u Zwingli o l’avéiva preparòu co-o Féipo d'Àssia.

Inte l'ànno 1531 s'é arivæ a-a goæra fra i cantoìn catòlichi e quélli protestànti e inta batàggia de Kapèl (dond’àn goagnòu i cantoìn catòlichi ) o Zwingli o gh'é mòrto.

Dòppo, da manimàn cò-u calvinìsmo o s'afermâva, e dotrìnn-e do Zwingli àn pèrso bén bén do sò scignificâto e àn finîo pe restâ confinæ inti cantoìn da Svìsera tedésca dond’êan nasciûe.

Opere

E sò òpere ciù inportànti són: A ciaréssa e çertéssa da paròlla de Dîo (1522) e Commentarius de vera et falsa religione (1525).

Colegaménti esterni

Altri progetti

• Wikimedia Commons

• Wikimedia Commons a contêgne di files in sce Huldreich Zwingli
• La-Riforma in Svizzera [1]