Ferovîa socorsâle di Zôvi
A ferovîa socorsâle di Zôvi a l'é 'na lìnia feroviària ch'a lîga e dôe çitæ de Zêna e Tortónn-a, realizâ cómme alternatîva a-a ferovîa stòrica di Zôvi.
ZE
|
Quésta pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize
 A Grafîa adeuviâ a l'é quélla de l'Académia Ligùstica do Brénno |
Stöia modìfica
| Seçión | Inouguaçión[1] |
|---|---|
| Rónco-Sàn Pê d'Ænn-a | 15 d'arvî do 1889 |
| Tortónn-a-Arquâ | 1° d'òtôbre do 1916 |
| Arquâ-Rónco | 1º de zùgno do 1922 |
A construçión da ferovîa socorsâle di Zôvi a l'é stæta decîza pe integrâ a seçión de vàlico da ferovîa Turìn-Zêna, inouguâ do 1853, caraterizâ da 'na fòrte pendénsa e atraversâ da 'n inténso tràfego mèrçe, in particolâ da e vèrso o pòrto de Zêna.
A prìmma seçión da socorsâle, da Rónco a Sàn Pê d'Ænn-a, a l'é stæta inserîa tra e ferovîe finançiæ do 1879 da-a lézze Baccarini[2]. A socorsâle a dovéiva dónca êse 'n'alternatîva a-a vêgia lìnia inta sò pàrte ciù ràpida, co-ina montâ ciù dôçe pi-â valàdda do Ponçéivia fæta pasàndo in scî sciànchi di mónti e atraversàndo a crénn-a de l'Apenìn Lìgure co-a nêuva galerîa de Rónco, lónga ciù de 8 km.
A-o prìmmo d'òtôbre do 1916 l'é stæto ativòu a segónda seçión, tra Tortónn-a e Arquâ[3], che de ciù a l'à permìsso a-i trêni da e vèrso Milàn d'evitâ o gîo ciù lóngo pe Nêuve, scibén che i mèrçe àn continoòu a pasâghe pi-â prezénsa de l'inportànte lanbrê de smistaménto de Nêuve Sàn Bövo.
L'ùrtima seçión da socorsâle, quélla tra Arquâ e Rónco, a l'é stæta ativâ do 1922, fæto ch'o l'à portòu a vêgia lìnia a 'n'inportànsa sorviatùtto locâle. A-i 27 de màzzo do 1962 l'é stæto ativòu a variànte de Granaieu, ch'a pàssa pi-â galerîa co-o mæximo nómme, ch'a l'à permìsso a-i trêni in córsa lóngo a socorsâle d'arivâ a Zêna Ciàssa Prìnçipe sénsa pasâ pe quélla de Sàn Pê d'Ænn-a[4].
Inti prìmmi ànni Novànta gh'é stæto a pròposta de destinâ a lìnia vêgia a-i trêni dirètti a Zêna e a socorsâle, mêno ràpida, a quélli che montâvan vèrso a Cianûa Padànn-a. A tùtte e mainêe, sto progètto chi o no l'é mâi stæto realizòu, sorviatùtto pi-â dificoltæ a tegnî o tràfego locâle inte dôe direçioìn lóngo a ferovîa stòrica[5].
Caraterìstiche modìfica
A lìnia specìfica da socorsâle, costâ 79 milioìn de frànchi a l'ànno da sò realizaçión, a l'é lónga 24,442 chilòmetri e a s'esténde tra e staçioìn de Sàn Pê d'Ænn-a e de Rónco, ma in tùtto a l'arîva a 57 km. A sò caraterìstica ciù inportànte, a pendénsa màscima, a l'é do 16 in sce mìlle, bén ciù contegnûa rispètto a-o 36 in sce mìlle da lìnia stòrica, gràçie a de inportànti êuvie architetòniche cómme a galerîa de vàlico, de bén 8.298 mêtri, e di èrti pónti, spécce quéllo de Canpomón in sciô Torénte Vèrde, ch'o l'arîva a 56 mêtri da-o livéllo do terén[6].
Percòrso modìfica
- Staçión de Tortónn-a
- Staçión de Carbonæa † (2008)
- Staçión de Vìlla Vèrnia † (2017)
- Staçión de Casàn
- Staçión de Stasàn-Seravàlle † (2008)
- Staçión de Arquâ
- Staçión de Rónco
- Staçión de Mignànego
- Staçión de Zêna Sàn Chîgo
- Staçión de Zêna Sàn Pê d'Ænn-a
- Staçión de Zêna Prìnçipe
Nòtte modìfica
- ↑ (IT) Ufficio Centrale di Statistica delle Ferrovie dello Stato, Prospetto cronologico dei tratti di ferrovia aperti all'esercizio dal 1839 al 31 dicembre 1926, in sce trenidicarta.it, 1927. URL consultòu o 27 dexénbre 2023.
- ↑ (IT) Legge 29 luglio 1879, n. 5002, in sce normattiva.it. URL consultòu o 27 dexénbre 2023.
- ↑ (IT) Ferrovie dello Stato, Ordine di Servizio n. 183, 1916.
- ↑ (IT) Ferrovie dello Stato, Ordine di Servizio n. 30, 1962.
- ↑ (IT) Fig. 1.11 - Scegliere l'interconnessione /2, in sce stagniweb.it. URL consultòu o 27 dexénbre 2023.
- ↑ (IT) 130 di Succursale dei Giovi, in sce mastodontedeigiovi.com. URL consultòu o 27 dexénbre 2023.
Bibliografîa modìfica
- (IT) RFI, Fascicolo linea 72 (Arquata Scrivia-Genova).
- (IT) RFI, Fascicolo linea 73 (Tortona-Arquata Scrivia).
Âtri progètti modìfica
Wikimedia Commons a contêgne di files in sce ferovîa socorsâle di Zôvi
Ligàmmi de fêua modìfica
- (IT) Riccardo Lera, Ferrovia a Serravalle - Il progetto della succursale dei Giovi, in sce chiekete.eu, 13 dexénbre 2020. URL consultòu o 27 dexénbre 2023.