Capélla de Sàn Benardìn (Zêna)
A capélla de Sàn Benardìn, conosciûa cómme capélla di Sànti Aléscio e Benardìn ascì, a l'é stæta 'n scîto sâcro catòlico de Zêna inta zöna do modèrno quartê de Castelétto, caciòu zu into 1592 pe fâ o pòsto a l'abaçîa da Madònna da Sanitæ.
ZE
|
Quésta pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize
 A Grafîa adeuviâ a l'é quélla de l'Académia Ligùstica do Brénno |
Stöia modìfica
A stöia da capélla a no l'é do tùtto conosciûa, a tùtte e maineê a dêv'êse stæta 'n scîto sâcro d'inportànsa contegnûa, scitoòu fêua de miâge e lontàn da stràdde e vîe de comunicaçión[1]. Pi-â sò poxiçión a l'êa ànche dîta "capélla de Sàn Benardìn fêua da pòrta de l'Acasêua", unn-a de pòrte avèrte con l'anpliaménto de miâge vèrso Cavignàn tra 1320 e 1327, ch'a se trovâva in corisponénsa da modèrna Ciàssa Corvétto[2].
O cazaménto o doviéiva remontâ a-i ànni conpréixi tra o 1450 e o 1455, giùsto dòppo a diciaraçión de santitæ, inte l'ànno 1450, de Benardìn da Siêna, gràn predicatô e pacificatô mòrto a-i 22 de màzzo do 1444[3]. A sò realizaçión a l'é stæta comiscionâ da-o scrivàn Zâne de Sàn Stêva, ch'o n'à decîzo l'intitolaçión, no sénsa di contràsti co-o retô de Sàn Viçénso, Drîa de Levànto, che alôa o gh'àiva de giurisdiçión scìnn-a ste tære chi, co-a ratèlla ch'a s'é in sciâ fìn giustâ into 1457 gràçie a-a mediaçión do præ domenicàn Gêumo Montenéigro. O patronâto, che pe senténsa do præ Montenéigro o prevedéiva o cànone de doî frànchi a l'ànno ciù dêxe pò-u giórno da fèsta de Sàn Benardìn, o l'é dónca pasòu a-i erêdi, che però àn fîto pèrso de interèsse vèrso ste bréighe chi[4]. O Giuliàn de Sàn Stêva o l'à dónca vosciûo infranchîse do patronâto, da lê conscideròu tròppo onerôzo, e o-o l'à coscì çedûo in Coménda a-o cardinâ arçivésco Pòulo Fregôzo[3][5], co-în àtto datòu a-i 20 de màzzo do 1487[4].
O Fregôzo, inte l'ànno 1487, o l'à dónca confiòu a capélla a-i móneghi baxilién de l'arénte monestê de Sàn Bertomê di Armêni, ch'o gh'àiva de giurisdiçión in sciâ zöna e, fòscia, cómme ségno d'arénbo a l'órdine, con l'arçivésco ch'o l'àiva fondòu o gràn Consòrçio do Sànto Sudâio pròpio inta gêxa zenéize de l'órdine[6]. Co-o scàngio de gestión da capélla, i Baxilién gh'àn azónto l'intitolaçión a Sant'Aléscio, nobìle romàn mòrto into sécolo IV a Edéssa, a çitæ de dónde l'êa arivòu a relìchia avoxâ do Sànto Mandìllo, conservâ a Sàn Bertomê di Armêni ancón a-a giornâ d'ancheu[3].
Into 1582 gh'é stæto a vìxita apostòlica do vésco de Novæa, o Françésco Bòsci[7], e de lóngo inte quéllo ànno a gêxétta a l'é cangiòu de aministraçión, vegnìndo acatâ insémme a-i terén d'in gîo da-o nòbile Stêva De Mâi, za propietâio de âtri scîti inta región, dond'o l'àiva comiscionòu a sò rescidénsa da vilézzo con tôre, a vìlla Gruber De Mâi[6]. O De Mâi, ch'o voéiva tiâ sciù a-o pòsto de Sàn Benardìn 'na gêxa patrìçia ciù rìcca, o l'à lasciòu de dispoxiçioìn a-a fìggia Diànn-a into sò testaménto do 1592, che coscì a l'à domandòu a-o pàppa Cleménte VIII o permìsso de caciâ zu a vêgia capélla, òtegnûo into 1593. De chi a quàrche ànno, into 1605, l'é comensòu i travàggi pò-u nêuvo cazaménto, ch'a dónca portòu a-a destruçión conplêta da gêxétta[8].
De l'antîga capélla de Sàn Benardìn, coscì scentâ, n'é però restòu o regòrdo inta toponomàstega do pòsto, tànto ch'a l'à dæto o nómme ségge a-a zöna che a-a Montâ tra quélla da Madònna da Sanitæ e o tòcco de Miâge Nêuve constrûto in sciâ crénn-a do Mónte Pêado dîto pròpio de Sàn Benardìn, ciù che a l'arénte pòrta de Sàn Benardìn[1].
Descriçión modìfica
A capélla de Sàn Benardìn a gh'àiva 'na strutûa sénplice, tìpica di cazaménti religiôxi de canpàgna. Da-a descriçión fæta da-o vésco de Novæa, o Françésco Bòsci, a-o moménto da sò vìxita apostòlica into 1582, fæta inti urtimìscimi méixi da gestión di fràtti baxilién, se peu védde cómme a no foîse inte de condiçioìn goæi bónn-e, con l'artâ prinçipâ ch'o gh'àiva da êse rinforsòu e aredòu a dovéi. A-a vìxita do Bòsci gh'êa pöi træ artæ laterâle, che o vésco o comandâva de caciâ zu do tùtto[7].
Nòtte modìfica
- ↑ 1,0 1,1 Pastorino, 1973, p. 868
- ↑ Risso, 2022, pp. 12-13
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Risso, 2022, p. 13
- ↑ 4,0 4,1 Alizêro, 1847, p. 1056
- ↑ Pastorino, 1973, pp. 868-869
- ↑ 6,0 6,1 Pastorino, 1973, p. 869
- ↑ 7,0 7,1 Alizêro, 1847, p. 1057
- ↑ Risso, 2022, pp. 13-14
Bibliografîa modìfica
- (IT) Federîgo Alizêro, Guida artistica per la città di Genova, vol. 2, pàrte II, Zêna, Gio. Grondona q. Giuseppe, 1847, pp. 1055-1059.
- (IT) Tomaso Pastorino, Dizionario delle Strade di Genova, vol. 1, Zêna, Edizioni Tolozzi, 1973.
- (IT) Patrizia Risso, L'abbazia di Santa Maria della Sanità (PDF), in Revìsta de "A Compagna", Ànno LIV, n. 1, Zêna, A Compagna, Zenâ-Frevâ 2022, pp. 12-17.
Ligàmmi de fêua modìfica
- (IT) I tesori (nascosti) di Genova - Abbazia di S. Maria della Sanità (PDF), in sce gruppocittadigenova.it. URL consultòu o 21 òtôbre 2023.