Còlle de Cadebonn-a

Còlle de Cadebonn-a
	A vêgia stràdda ch'a l'atravèrsa o còlle de Cadebónn-a
Stâto	Itàlia
Región	Liguria
Provìnsa	Sann-a
Comùn	Artâ
Altéssa	459 m s.l.m.
Cadénn-a	Apenìn Lìgure, Preàrpi Lìguri
Cordinæ	44°20′03.45″N 8°20′56.69″E
Âtri nómmi	Bochétta d'Artâ
Màppa de localizaçión
	Còlle de Cadebonn-a

ZE	Quésta pàgina a l'é scrîta in zenéize, segóndo a grafîa ofiçiâ

O Còlle de Cadebónn-a (ciamòu a Bochetta d'Artâ ascì) o l'è 'n pàsso scitoòu a 459 mêtri in sciô livéllo do mâ, inta provìnsa de Sànn-a, e ch'o spartìsce pe convençión i Apenìn da-e Àrpi.

Giögrafîa

'Na stêle ch'a ségna o pónto ezàtto de demarcaçión tra e Àrpi e i Apenìn.

O còlle de Cadebónn-a o divìdde o Mónte Burot (746 m), l'ùrtimo riliêvo de Àrpi Lìguri, da 'n'artûa sénsa nómme de 470 m, a prìmma de l'Apenìn Lìgure. Fêua chò-u còlle de Sànta Lìbera (441 m), no goæi lontàn, o l'é in asolûto o pónto ciù bàsso da crénn-a de tùtta a cadénn-a apenìnica^[1].

O pàsso o l'é atravèrsòu da-a vêgia diramaçión da stràdda do còlle de Cadebónn-a, clasificâ cómme SS 29, méntre o percórso d'ancheu o pàssa pe cóntra inte 'na galerîa.

Stöia

O còlle o l'é stæto de lóngo 'n'inportànte vîa de comunicaçión, za dêuviâ da-i Lìguri antîghi e, inta segónda goæra pùnica^[2], o saiâ atraversòu da-o Magón Bàrca e i sò 8.000 sordàtti in fûga, dòppo a sconfìtta de Mediolanum do 203 prìmma de Crìsto^[3] L'é de l'ànno 109 prìmma de Crìsto a prìmma stràdda pavimentâ ch'a pasàsse in sciô còlle, sàiva a dî a Via Aemilia Scauri, ch'a l'andâva pi-â Valàdda do Bórmia, conligàndo Vada Sabatia, d'ancheu Voæ, e Derthona, a modèrna Tortónn-a.

A-o perîodo da canpàgna d'Itàlia (1796-1797) do Napolión remónta a construçión de prìmme fortificaçioìn in sciô pàsso e a realizaçión de 'na galerîa ciù in bàsso do còlle, a 'n'altéssa 435 m s.l.m. E nêuve fortésse do conplèsso difensîvo da "Tagiâ" són stæte realizæ inti ànni 80 do sécolo XIX, inte l'ànbito da realizaçión de 'na lìnia fortificâ (insémme a-o sbaraménto do Melògno e i fòrti da Còlla de Nâva) pe difénde o Piemónte into câxo de 'n'invaxón da-o mâ.

A-a giornâ d’ancheu o Còlle de Cadebónn-a o l'à pèrso a ciù pàrte da sò inportànsa stratégica zaché, con l'avertûa do nêuvo percórso da SS 29 ciù a nòrd do pàize d'Artâ, l'é stæto realizòu 'n ligàmme dirètto in galerîa con l'outostràdda A6 Sànn-a-Torìn, tiâ sciù into 1960.

Nòtte

↑ (IT) Carta tecnica regionale, consultata su Limiti Amministrativi (Comunali, Provinciali, Regionali) sc. 1:25000, Regione Liguria. URL consultòu o 3 arvî 2021.
↑ (IT) Associazione Alpinistica Altarese - Sez.CAI Altare, in sce web.tiscali.it. URL consultòu o 3 arvî 2021 (archiviòu da l'url òriginâle o 20 màzzo 2012).
↑ (IT) Storia della città di Genova dalle sue origini alla fine della repubblica marinara, in sce giustiniani.info. URL consultòu o 3 arvî 2021.

Bibliografîa

(IT) Pietro Canepa, Quale sia il limite fra le Alpi e gli Appennini, Zêna, Sambolino, 1878.
(IT) Giotto Dainelli, Il confine alpino secondo il massimo geografo tedesco, Firénse, Ricci, 1917.
(IT) Euro Montagna e Attilio Sabbadini, Appennino ligure, Zêna, Edizioni CAI, 1974.
(IT) Centro Studi Unioncamere Liguri e Studio Cartografico Italiano, Alta via dei monti liguri, Zêna, 1983.
(IT) Andrea Parodi, Alte vie della Liguria, Rensén, Andrea Parodi Editore, 2003.

Âtri progètti

Wikimedia Commons a contêgne di files in sce Còlle de Cadebonn-a

Contròllo de outoritæ	VIAF (EN) 236627099 · WorldCat Identities (EN) 236627099

[1] (IT) Carta tecnica regionale, consultata su Limiti Amministrativi (Comunali, Provinciali, Regionali) sc. 1:25000, Regione Liguria. URL consultòu o 3 arvî 2021.

[2] (IT) Associazione Alpinistica Altarese - Sez.CAI Altare, in sce web.tiscali.it. URL consultòu o 3 arvî 2021 (archiviòu da l'url òriginâle o 20 màzzo 2012).

[3] (IT) Storia della città di Genova dalle sue origini alla fine della repubblica marinara, in sce giustiniani.info. URL consultòu o 3 arvî 2021.

[1]

[2]

[3]