Tàgia (cumüna)

TG	Sta pagina chi a l'è scrìta in tagiàscu

Tagia (ascì Tàggia, Taggia in italiàn) a l'è ina cumǜna de 13.732 abitànti ch'a se tröva int'a Pruvincia de Imperia (dati agiurnài au 2022).

Tagia cumǜna
Tagia – Veduta Panurama de Tagia
Localizaçión
Stâto	Itàlia
Región	Liguria
Provìnsa	Imperia
Aministraçión
Scìndico	Mario Conio (lista civica de sentru-drita Insieme) da-o 12-6-2017 (2º mandòu da-o 13-6-2022)
Teritöio
Coordinæ:	43°50′37.89″N 7°51′03.34″E43°50′37.89″N, 7°51′03.34″E (Tagia)
Altitùdine	39 m s.l.m.
Superfìcce	31,36 km²
Abitanti	13 732 (31-5-2022)
Denscitæ	437,88 ab./km²
Fraçioìn	Tagia, Levà (sêde da cumüna), Arma
Comùn confinanti	Baǜcu, U Castelâ, Seriana, U Dusséu, Preabrüna, A Riva de Tagia, San Remu
Âtre informaçioìn
CAP	18018
Prefìsso	0184
Fûzo oràrio	UTC+1
Còdice ISTAT	008059
Cod. cadastrâ	L024
Targa	IM
Cl. scìsmica	zöna 2 (sismicitæ media)
Cl. climàtica	zöna C, 1 165 GG
Nomme abitanti	tagiaschi
Sànto patrón	Madònna Miracuùża
Giórno festîvo	11 marzu
Cartògrafîa
Tagia
Tagia – Mappa Pużiziun da cumüna de Tagia int'a pruvincia d' Imperia
Scîto instituçionâle

Geugrafìa

A cumüna a cumprende u teritòju de dui diferenti paìsi, chélu de Tàgia, ch'u ghe dà u nome, e chélu de Àrma, càxu che int'a pruvinza u se tröva numa intu capulögu, furmàu da Ineja e U Pòrtu.

Cumplescivamente u cunta 'na süperfìcie de 31,36 chilometri quadri, estesa surveciü int'u bassìn de l'Argentìna, tantu inta zòna de chélu valùn, quantu di sò afluènti, cume l'Oxentìna, ch'u se ghe zunta in lucalitài San Zorżu.

Tàgia

Sentru abitàu a tréi chilòmetri daa maìna, u l'è u nücleu ciü antìgu di dui, sciü a bunda de drìta da giaira Argentìna. U sò nucleu uriginàiu, l'antìga Tabia medievàle, u l'è staitu tiàu sciü inturnu au priuràu benedetìn da Nostra Scignùa du Canéu.

Àrma

Edificàu lòngu a còsta, pìja u nome daa grotta ciamà Arma da Nunzià, ai cunfìn cun a cumüna de San Remu, scituà au de sùta du prumontòju cun u stézzu nòme. Svilüpàu ciü ressentemente, u cröve chéla parte finàle da ciàna furmà daa giaira de Tàgia, ciü in autra parte culucà inta zona li de daré, i cuscì diti Casteleti. A sti chi a se zunze pöi a pàrte növa, lòngu a stràda de culegamentu cun Tàgia.

Cunfìn

Tàgia a cunfìna a nòrd cun Baücu, Seriana (versu punente) e U Dusséu (versu punente), Preabrüna, U Castelâ e A Rìva a levante e San Remu a punente.

Pòsti de interesse

U burgu de Tagia cun a baxìlica

Cultǜa

U dialetu de Tagia

A Tagia a se parla ina variante da lénga lìgüre, de tranżiziùn tra u Lìgüre de punente e chélu de sentru-punente.

Pe sarvà stu dialetu chi u l'è staitu pübricàu in glusariu etimulogicu ascì, du 2019, cüràu da Costante Lanteri e Silvio Balestra.

De seguitu a tabèlla da grafìa da éli adutà.

Grafìa Lanteri-Balestra

Létere	Sòi IPA/AFI	Nòte
A	a
B	b
C	k/ʧ
D	d
E	e/ɛ	e serà/ e avèrta
F	f
G	g/dʒ
H		mǜta
I	i
J	ij	són du franzéise "famille"
L	l
M	m
N	ɱ/n/ŋ
O	o/ɔ	o serà/o avèrta
Ö	ø	són de eu franzese
P	p
Q	k
R	r	Segnà numa se vibrante, càżże quandu intervucalica
S	s/z	Rara, de suvente aa fin o ai inizzi de paròle, atrimenti sempre impüa
S-C	ʃ+ʧ	són da paròla "s-ciüma"
T	t
U	u
Ü	y	són da "u" françéize
V	v
X	ʒ	són do françéize "jardin"
Z	s	són de l'italiàn "sempre"
Ż	z	són da "s" de l'italian "rosa"

Vie de cumünicaziùn

• Tagia a l'è servìa da 'na Staziun feruviària sciü a Feruvìa Zena-Vintimija.

Autri prugèti

Altri progetti

• Wikimedia Commons

• Wikimedia Commons a contêgne di files in sce Tàgia