Monte Antoa

Monte Antoa
	A çìmma de l'Antoa
Stâto	Itàlia
Región	Liguria ; Piemonte
Provìnsa	Zena; Lisciandria
Comùn	Carêga; Propâ; Valbrevenna
Altéssa	1 597 m s.l.m.
Prominénsa	232 m
Cadénn-a	Apenin Lìgure
Cordinæ	44°34′27.86″N 9°08′59.22″E
Âtri nómmi	Montagna di Zeneixi
Màppa de localizaçión
	Monte Antoa

ZE	Quésta pàgina a l'é scrîta in zenéize, segóndo a grafîa ofiçiâ

O monte Àntoa o l'é un di brìcchi ciù inportanti e avoxæ de l'Apenin Lìgure, e o dâ ascì o nomme a 'n grùppo de monti dîto pròpio "grùppo do monte Àntoa". Poxiçionòu fra e valle Scréivia, val Trébia e Borbéia, o se trêuva inta pàrte centrâle de l'Apenin Zenéize. Co-i seu 1597 m o no l'é un di monti ciù èrti da cadénn-a, e into seu mæximo grùppo o l'é superòu da âtri brìcchi, o ciù èrto di quæ o l'é o monte Lêxima (1724 m).

Scibén che l'altéssa a no l'é speciâle, da-a seu çimma se peu gödî 'n panoràmma belìscimo: inte giornæ ciù ciæe l'é poscìbile védde tùtto o Mâ Lìgure (de vòtte a Còrsega ascì), e Arpi, a Cianûa padann-a e-e Arpi Apoànn-e. Conosciûo ascì comò-u "monte di zenéixi", o l'é da sénpre mêta de canpagnâte da doménega pe-i abitanti da Supèrba.

Descriçión

A çimma do monte Àntoa

L'Àntoa a se trêuva inte trei comuìn: Propâ e Valbrevénna in Ligùria, Carêga into bàsso Piemonte. Ma bezéugna aregorgâ che a parte piemontéize ascì a l'é d'òrìgine lìgure, e a coltûa a l'é quæxi a mæxima inte tùtte e valàdde che pàrtan da-o monte.

A çimma, dominâ da 'na grande crôxe gianca, a gh'à a forma de 'na piràmide e a l'é covèrta d'èrba; in sce còste, in cangio, se pêuan vedde di belìscimi e antîghi ezenplâri de fò. Da-a çimma pàrtan quàttro crénn-e: a prìmma a va vèrso o monte de Træ Crôxe, pe pöi agoantâ i brìcchi ciù èrti do grùppo (Càrmo, Ébbro, Ciàppo, Lêxima). A segónda, ch'a l'arîva a-o monte Bèrga, a sepâra a valàdda do riâ Bèrga da-a valàdda dîta "di Canpâsi", donde se trêuva o pàize abandonòu de Renêusci. E âtre dôe van vèrso sùd, e inte quella ciù a ponénte o gh'é o nêuvo rifùggio "Parco Àntoa", ch'o se trêuva pöco ciù a-o de sotta di vêgi rifùggi Muzànte e Bénsa, e a-a gêxétta do Sâcro Cheu.

Sentê pe arivâghe

L'Àntoa a l'é inte 'na zöna donde pasâva e antîghe "Stràdde da sâ", e quæ dâvan vitta a 'na ræ ch'a percorîva e crénn-e di monti. Òua a viabilitæ a s'é spostâ into fondo de valle, ma ancón ancheu gh'é tanti sentê che da-i pàixi in gîo a-o monte arîvan in çimma.

Ca do Româno: un di sentê ciù adêuviæ p'andâ in Àntoa o l'é quéllo ch'o parte da-a crénn-a ch'a spartìsce l'èrta val Trébia (comùn do Gorêio) da l'èrta val Borbéia (comùn de Carêga). O camìn, ch'o passa in mêzo a di belìscimi proéi e bòschi de fò, o dûa ciù o mêno dôe ôe, e, partindo za da 1406 m s.l.m, o l'é o ciù dôçe ascì.
Bavastrélli: o l'é un di ciù cùrti, ma, dæto o dislivéllo de 600 m, o ténpo che se ghe mette o l'é o mæximo.
Cravî: s'arîva prìmma a-o passo de Træ Crôxe (ghe passa ascì o sentê da Ca do Româno), pe pöi arivâ in sciô monte.
Sentê da Croxefiéschi (4 ôe e mêza)
Sentê da Torìggia (3 ôe)
Sentê da Veinsónn-a (valle Vóbia)
Sentê da Crêuzo di Canpâsi (comùn de Carêga): o l'é un di men conosciûi, into prìmmo tòcco se passa pe 'n antîga crêuza co-ancón o vêgio riseu pe tæra. O l'é asæ cùrto (fòscia pròpio o ciù cùrto): inte 'n ôa e 'n quàrto s'arîva in çìmma (600 m de dislivéllo, o prìmmo tòcco o l'é ben ben ràpido).
Sentê da Vêgni (comùn de Carêga): bezéugna prìmma arivâ a-o passo de Træ Crôxe, o peu vegnî ben pe fâ di anélli co-o sentê de Crêuzo, ch'o s'aciàppa da Vêgni pasàndo pe Renêusci.

Âtri progètti

Wikimedia Commons a contêgne di files in sce Monte Antoa