Scignorîa de Gibelétto

ZE	Quésta pàgina a l'é scrîta in zenéize, segóndo a grafîa ofiçiâ

A Scignorîa de Gibelétto (dîto Gibéllo, Gibelet ò Jebail ascì) a l'êa 'n féodo inta Contêa de Trìpoli, un di stâti croxæ in Tærasanta, che, a-o mànco formalménte, a dipendéiva da-a Repùbrica de Zêna. O teritöio do féodo picìn o l'êa pi-â ciù pàrte scitoòu lóngo a còsta da pàrte meridionâle da Contêa de Trìpoli e o confinâva, a sùd, co-a scignorîa de Beirut, pe cóntra pàrte do Régno de Geruzalèmme.

Scignorîa de Gibelétto
Dæti aministratîvi
Capitâle	Gibelétto
Dipendénte da	Repùbrica de Zêna Contêa de Trìpoli
Polìtica
Fórma de govèrno	Stâto feodâle
Scignôro	Véddi a lìsta
Nàscita	1109 con Ghigèrmo Inbriægo
Caxón	Concesción do féodo a-i Inbriæghi
Fìn	1302 con Màia Inbriægo
Caxón	Abandón da çitæ
Teritöio e popolaçión
Baçî giögràfico	Lìbano setentrionâle
Evoluçión stòrica
Precedûo da	Califâto fatìmide
Sucedûo da	Sultanâto mamelùcco d'Egìtto
Òua pàrte de	Libano

Stöia

Vìsta do castéllo de Gibelétto, costroîo da-i croxæ e rescidénsa di scignôri de Gibelétto.

A-i zenéixi o l'é stæto concèsso 'n féodo, pægio ciù ò mêno a 'n quàrto da contêa, cómme ringraçiaménto pe-o sò agiùtto fondamentâle inta spediçión da Prìmma Croxâ. Inta çitæ de Gibelétto a l'é stæta dónca creâ 'n'inportànte colònia comerciâle pe-i tràfeghi co-o Levànte.

A capitâle, Gibelétto, a l'êa 'na çitæ bén bén antîga, abitâ za a-i ténpi di fenîci co-o nómme de Byblos, méntre a-a giornâ d'ancheu a l'é conosciûa cómme J'baïl. Conquistâ da-e armæ crestiànn-e into 1104, a l'é stæta consegnâ a l'amiràlio zenéize Ghigèrmo Inbriægo da-o Bertràndo II, diventàndo a sêde e a capitâle da scignorîa di Inbriæghi. A zöna a l'arestiâ sótt'a-o contròllo da famìggia zenéize scìnn-a-o 1302, fêua quàrche ànno dòppo o 1187 aprêuvo a-a catûa da çitæ da pàrte do Saladìn.

I scignôri de Gibelétto són stæti di feodatâi do cónte de Trìpoli scìnn-a-a fìn do XIII sécolo ànche se, dòppo a chéita de Trìpoli do 1289, ancón pe quàrche ànno són restæ in càrega cómme vasàlli di mamelùcchi. Defæti i Inbriæghi se són aréixi pacificaménte a-i àrabi, fæto ch'o l'à risparmiòu a çitæ da-i sachézzi e permìsso a-a famìggia de conservâ o pròpio féodo scìnn-a-o 1302, quànde Gibelétto a saiâ a-a fìn abandonâ.

Lìsta di scignôri de Gibelétto

• 1109 - prìmma do 1118: Ghigèrmo I Inbriægo
• dòppo o 1127 - 1135: Ûgo I Inbriægo
• 1135 - 1157: Ghigèrmo II Inbriægo

spozâ Sancia

• 1157 - 1184: Ûgo II Inbriægo († 1184), fìggio do precedénte
• 1184 - 1187: Ûgo III Inbriægo († 1196), fìggio do precedénte

spozâ into 1179 Stefània de Milly, fìggia do Rìcco Bibalus de Milly

• 1187 - 1197: òcupâ da-o Saladìn
• 1197 - 1241: Goìddo I Inbriægo († 1241), fìggio de l'Ûgo III e de Stefània de Milly

spozâ into 1204 l'Alîce, fìggia de Boemóndo III d'Antiòchia e de Scibìlla

• 1241 - 1271: Rìcco I Inbriægo († 1271), fìggio do precedénte

spozâ ciù ò mêno into 1250 l'Izabèlla, fìggia de Baliàn de Ibelin, scignôro di Beirut e de Eschiva de Montbéliard

• 1271 - 1282: Goìddo II Inbriægo († 1282), fìggio do precedénte

spozâ Margàita, fìggia de Giuliàn de Grenier, Scignôro de Scidón

• 1282 - 1289: òcupâ da-o Boemóndo VII, cónte de Trìpoli, dòppo a conquìsta da pàrte di Mamelùcchi a çitæ a tórna pe quàrche ànno a-i Inbriæghi
• 1282 - 1302: Pêo Inbriægo († 1310), fìggio do precedénte
• 1310 - 1334: Màia Inbriægo († 1331), fìggia do Goìddo II

spozâ into 1295 Féipo de Ibelin, méistro de câza de Cîpro (1253 † 1318)

Bibliografîa

• (FR) E. Rey, Les Seigneurs de Giblet, in Revue de l'Orient Latin, vol. 3, Ernest Leroux, 1895, pp. 398-422.
• (FR) Jean-Pierre Thiollet, Je m'appelle Byblos, Éditions H & D, 2005, ISBN 2-914-26604-9.
• (EN) Christopher Tyerman, God's war, Belknap Press of Harvard University Press, 2006, ISBN 0-674-02387-0.
• (IT) Steven Runciman, Storia delle Crociate, Bur, 2014, ISBN 88-58-66672-0.

Colegaménti estèrni

• (FR) Gibelet, in sce orient-latin.com. URL consultòu o 14 zenâ 2022.
• (EN) Tripoli § Lords of Jebail (Embriaco), in sce fmg.ac. URL consultòu o 15 zenâ 2022.