A Rai (réiza 'na öta cómme RAI), conosciûa in italiàn con o nómme Radiotelevisione Italiana, ch'o vêu dì Radio-televixón Italiann-a, a l'è a socjêtæ pùbrica italiànn-a concesionâia do serviçio pùbrico televixîvo e radiofònico.

Rai − Radiotelevisione italiana
Lögo
Lögo
A séde da Rai a Romma
StâtoItàlia Itàlia
Fórma de socjêtæSocjêtæ pe-e açioîn
Fondaçión27 agósto do 1924 a Torìn
Creâ daGoverno italiàn
Sêde prinçipâRomma, quartê de Saxa Rubra
ControlæRai Pubblicità, Rai Cinema, Rai Way, Rai Com e âtre
Setômediàtico
Prodûtiemiténti televixìve e radiofòniche, editorîa
Faturòu2,655 miliardi de [1][2] (2019)
Ùtile nétto20,3 milioni di [2][3] (2019)
Dipendénti12 901[2] (2019)
Scîto webwww.rai.it/

Stòia modìfica

Da-e primme sperimentaçioîn a-a fìn da goæra modìfica

E primme prêuve de trasmisción radiofònica in Italia nàscen into 1923 a Turìn, con l'Unión Radiofònica Italiann-a (URI), assemme a-a SIRAC e a-a Radiofono, dòppo quârche ànno fûze inta SIPRA, (Società Italiana Pubblicità Radiofonica Anonima, Socjêtæ Italiann-a Pubricitâia e Radiofònica Anonima), a partî da-o 1926.

Caùtto o regimme fascìsta e finìa a Segonda Goæra Mondiâ a vegne avèrta into 1944 a Rai, con a sìgla Radio Aodiçioîn Italiann-e, dòppo l'esperiensa de l'EIAR (Ente Italiàn Aodiçioîn Radiofòniche) avegnûa fra o 1927 e o 1944 con âtri generi de sperimentaçioîn.

O dòppo goæra modìfica

A nêuva aziénda a eredita e dózze staçioîn radiofòniche in sce ónde méddie e e dôe in ónde cûrte, gestîe apónto dao Comitòu de Liberaçión Naçionâ ao nòrd con pónti de emisción da Turin, Milan, Zena, Bològna, Veneçia, Veronn-a, Pàdoa, Bolsàn, méntre ao sùd a ræ l'éa gestîa dai americhén, con emiscioîn da Romma, Napoli, Bari, Palermo, Catania, ciù di âtri ponti de trasmisción da Firense, Sanremmo, Turin, Milan e Zena.

Riscitemòu co-o ténpo l'intrego grùppo de trasmetittoî radio començan ascì e trasmiscioîn ciù fìsse, cómme in ocaxión de rionioîn de l'Asenbléa Costitoénte, a partì da-o 25 de zùgno do 1946, con o spàçio ciamòu Anchêu a-o Parlaménto (Oggi al Parlamento). O scistémma trasmiscìvo o pàssa coscì a 28 trasmetitoî into 1948, con ascì e primme prêuve de emisción internaçionâle in ónde cûrte da l'inpiànto de Pròu, verso vàri paìxi de l'Eoròpa e de l'America, in italiàn, françéize, spagnòllo, portoghéize, tedesco e âtre léngoe ciù specifiche pé çèrte naçioîn.

Vegnèn ascì inaogoræ e trasmiscioîn in léngoa tedesca pé i abitanti germanòfoni de l'Âto Àdixe con a ræ Sender Bozen (con socesivamente l'azonta de quelle in ladìn) e slavòfoni inta Veneçia-Giólia, con Radio Trieste (òua Rai Radio Trst A).

Tornan da chi in avanti e prêuve da televixón, inaogorâ sólo into 1954, a-i 3 de zenâ, con i anónçi de Fulvia Colombo che dàn o vîa a-o Primmo Canâle Naçionâle, coscì l'aziénda a càngia scìgla da Radio Aodiçioîn Italiann-e a Radiotelevixón italiànn-a.

De quarche ànno prìmma (1951) a nascita do Segóndo Programma Radio (Rai Radio 2), con ina fórma de intratenimento ciù légeo e l'aviamento do Térso Programma (Rai Radio 3) con in stànpo coltùrâle. Into mæximo perîodo a và a fà parte de l'Unión Eoropéa de Radiodifoxón.

Dòppo o 1954 e fìn a-o 1970 modìfica

Inti ànni sucesîvi a-a nàscita de Rai 1 a ræ de trasmetitoî a crêuve squæxi o 36 da popolaçion italiann-a. O parte ascì ùn di programmi ciù lónghi cómme duâ, cómme a Doménega Sportiva.

Inte l'ànno 1955 a vegne mandâ in ónda a prìmma trasmisción Rai in Eorovixón, co-e gâre sportîve de VII Olimpiàdi Invernâli. Famózi ascì de st'epóca progràmmi cómme o Carozèllo, con l'ingresso de primme reclàm televixîve ò No l'è mâi tròppo tardi, ch'o mostrâva a scrîve in italiàn a chi o no l'éa bon.

Da-o 1961 comensa e trasmiscioîn Rai 2, a l'epoca o Segóndo Progràmma, co-e trasmiscioîn inaogoræ da Rosanna Vaudetti e doî ànni dóppo comensan e prêuve ascì a colôri, inti scistemmi NTSC, SECAM e PAL, pé pöi çerne ufiçialmente l'ùrtimo scistemma solo ciù déxe ànni dòppo, fra o 1976 e o 1977.

Con l'esigénsa de atrovâ 'na sêde ciù gròssa a Rai a se trasfeisce coscì a Viàle Mazzini into 1965, costroîo da l'architetto Berarducci e ancón achêu ùna de ciù inportànti scinboli da stöia de l'azienda, into mæximo ànno a Napóli a se tegne a dêxima ediçión do Festival Muxicâle de l'Eorovixón (Eurovision Song Contest).

Da-o 1970 fin a-i ànni '90 modìfica

Con o nêuvo dexennio a Rai àrve a-e trasmiscioîn co-o satellite ascì pe-o Braxî, l'Argentinn-a, l'Aostralia e o Giapón. Vegnan firmæ into méize de mazzo i acòrdi co-a Sipra pé a Pubricitæ Progrèsso, chi i anticipan de in ànnu quelli co-a SIP pé a filodifoxón de ræ radiofòniche e co-o Ministéro da Pùbrica Istroçión (màzzo 1971), pé favoî o sviluppo de inn-a programaçión didattica. Trasmesse ascì con sperimentaçioîn do scistemma a colôri e XX Olimpiadi, tegnùe a Monego into 1972.

Co-o 1975 a televixón de stàtto a vegne riformâ, graçie a 'na lézze do 14 de arvì de quell'ànno: o nomme de dôe emitenti o diventa Rete 1 e Rete 2, ciamæ pûe TV1 ò TV2, prevedendo ascì a creaçión inti ànni a vegnî de 'na tersa ræ, poi divegnùa Rai 3. Con a mæxima rifórma into 1976 nascian e testæ giornalìstiche do TG1 e do TG2, presedentemente difatti o telegiórnale o l'éa gestîo da in ùnica strutûa pé o Prìmmo e o Segondo. L'11 de agósto o Ministéro de Telecomunicaçioîn o concedde ufiçialmente a-a Rai a poxiçión de Serviçio Pubrico.

Da-o 1977 comensan e trasmiscioîn a colôri in vîa ufiçiâ, e vegne inaogorâ o 15 de dixenbre do 1979 Rai3, con a prezentaçión a cûa de Fabiana Udenio, a l'época ancón ciamâ Tv3 ò Rete 3 e da-o 1988, con e ræe binélle Tv1 e Tv2 divegnûe Rai Uno, Rai Due e Rai Tre, con in nêuvo progetto grafico.

Co-i ànni otanta o rîva ascì o primmo programma prudûo in Âta Definiçión (comunemente ascì HD, da l'ingleize High Definition), cangia ascì a conpoxiçión do Conséggio d'Aministraçión e o regolamento pe a sòa formaçión.

Da-o 1984 va in ónda o Televideo in sce tutte e tre emitenti televixìve, into 1987 Rai Tre vegne espànsa a livello de segnale e inte quelli ànni i tréi canâli van a afiancâse a-a DC (O Primmo) a-o PSI (O Segondo) e a-o PCI (O Tréi). In Radio, a incominsâ da-o 1989 se dan e primme preuve de trasmisción de IsoRadio, in ónda in sciâ ræ de Aotostràdde a-o 103.30 in FM.

Emiténti televixìve e radiofòniche modìfica

Canâli da televixón modìfica

Lögo Canâle Dæta de lancio Nomiaçión aotomàtica RaiPlay
Digitâle terèstre Tivùsat Sky
  Rai 1 3 zenâ 1954 1 1 101  
  Rai 2 4 novenbre 1961 2 2 102
  Rai 3 15 dixenbre 1979 3 3 103
  Rai 4 14 luggio 2008 21 10  
  Rai 5 26 novenbre 2010 23 13  
  Rai Movie 1º luggio 1999 24 14  
  Rai Premium 31 luggio 2003 25 15  
  Rai Gulp 1º zugno 2007 42 42 807
  Rai Yoyo 1º novenbre 2006 43 43  
  Rai News 24 26 arvî 1999 48 24 508
  Rai Storia 2 frevâ 2009 54 23 805
  Rai Scuola 19 otóbre 2009 57 33 806
  Rai Sport 1º frevâ 1999 58, 146 21 227

Canâli da radio modìfica

Logo Canâle Nomiaçion aotomatica in sce Tivùsat Dæta de
iniçio
AM FM Câvo DAB+ RaiPlay Radio RaiPlay
[4]
iTunes Televixón digitâle (DTT) Satellite Génere
  Rai Radio 1 601 6 otobre 1924                 informaçion, aprofondiménto, muxica e sport
  Rai Radio 2 602 21 marso 1938     divèrse fórme de mûxica e intrateniménto legéo, demóa
  Rai Radio 3 603 1º otobre 1950   cultua, mûxica clàscica, arte e cìne
  Rai Gr Parlamento 605 5 zenâ 1998       dirette e repliche di interventi a-o Senâto e a-a Càmera
  Rai Radio 3 Classica 607 1º dixenbre 1958  [5] mûxica clascica, öpéra e musical
  Rai Radio Kids 639 12 zugno 2017   canâle dedicòu ai figgêu
  Rai Radio Live 640 24 otobre 2015 mûxica rock, pop e dance con eventi e concèrti
  Rai Radio Tutta Italiana 637 1º dixenbre 1958 mûxica italiann-a da-o 1960 a anchêu, sensa reclàm
  Rai Radio Trst A 642 5 frevâ 1944     canâle regionâ in lengoa slovenn-a
  Rai Radio Techete' 638 7 setenbre 2015     programaçion con i docomenti d'archìvio da Rai Radio da-o doppo-goæra a anchêu
  Rai Radio 1 Sport 606 14 zugno 2018 evénti e progràmmi sportîvi
  No Name Radio 636 16 dixenbre 2022 mûxica moderna e indipendénte
  Rai Isoradio 604 23 dixenbre 1989  [5] emitènte disponìbile in sciâ ræ aotostradâ italiann-a co-e continnue informaçioin in scio traffico intervalæ daa mûxica

Nòtte modìfica

  1. (IT) O faturòu 2019 de l'aziénda, in sce e-duesse.it. URL consultòu o 26 seténbre 2021.
  2. 2,0 2,1 2,2 (IT) O bilàncio aziendâ (PDF), in sce rai.it. URL consultòu o 26 seténbre 2021.
  3. (IT) Il taglio dei costi salva il bilancio Rai: il 2017 si chiude in utile per 14 milioni, in sce repubblica.it, 7 màzzo 2018. URL consultòu o 31 òtôbre 2021 (archiviòu da l'url òriginâle o 22 zùgno 2018).
  4. In modalitæ vixoâ
  5. 5,0 5,1 Sólo in çerte zöne

Âtri progètti modìfica

Contròllo de outoritæVIAF (EN137832947 · ISNI (EN0000 0001 0946 5291 · LCCN (ENn79132356 · BNF (FRcb12306404w (data) · WorldCat Identities (ENn79-132356