Etæ do Brónzo

perîodo preistòrico
ZE
Quésta pàgina a l'é scrîta in zenéize, segóndo a grafîa ofiçiâ

L'Etæ do Brónzo a l'ìndica, respètto a 'na çèrta soçietæ preistòrica ò protostòrica, o perîodo caraterizòu da l'ûzo scistemàtico e estéizo da metalurgîa do brónzo che, pe quànte o rigoàrda l'Eoröpa, o s'esténde da-o 2300 a.C. a-o 1100 a.C. pöcasæ[1]. Pâ che di stùddi reçènti àggian descovèrto di ògètti de brónzo a-o stàgno datæ tra-o 4650 e-o 4000 a.C. inti Balcâni[2], ma pâ chi-â tecnologîa a se ségge fermâ pròpio in sciâ fìn do V Milénio, pe êse dapeu descovèrta tórna vèrso o 2300 a.C., che tradiçionalménte o l'é conscideròu l'inìçio de l'Etæ do Brónzo inte l'Eoröpa çentrâle.

Stilétti da prìmma Etæ do Brónzo (2200-1600 a.C.), conservæ a-o Muzêo cantonâle d'archiològia e stöia de Lausanne in Svìsera

Tâ utilìzzo o poriéiva êse bazòu in sciâ fuxón locâle de ràmmo e stàgno estræti da-i minerâli òpû, cómme into câxo da Scandinàvia, da-o tràfego de brónzo da-e regioìn d'estraçión e/ò de produçión vèrso âtre zöne. A denominaçión a l'é stæta introdûta da-o religiôzo françéize Nicolas Mahudel[3] e dapeu acugéita da l'archiòlogo Christian Jurgensen Thomsen into seu "scistêma de træ etæ" do 1816, adêuviòu pe-a seu òpia de clasificaçión de antighitæ naçionâli. O conçètto o l'é pöi vegnûo comùn in tùtta a letiatûa archiològica.

Mahudel o l'à propòsto o conçètto de l'Etæ do Brónzo dòppo avéi òservòu che e seportûe dónde gh'êa de ùrne ciù danezæ generalménte contegnîvan di ògètti de brónzo, méntre i artefæti de færo êan prezénti inte tónbe ciù reçènti.

  1. Bronze Age_Wikipedia ENG, in sce en.wikipedia.org.
  2. (EN) Miljana Radivojević, Thilo Rehren, Julka Kuzmanovic-Cvetkovic, Marija Jovanović ́e J. Peter Northover, Tainted ores and the rise of tin bronzes in Eurasia, c.6500 years ago, in Antiquity, vol. 87, Novénbre 2013, pp. 1030-1045.
  3. A teorîa a l'é stæta espòsta pe-a prìmma vòtta o 12 seténbre 1734 davànti a l'Académie des inscriptions et belles-lettres e pöi publicâ into 1740 co-o tìtolo "Les Monumens les plus anciens de l'industrie des hommes, des Arts et reconnus dans les pierres de Foudres" cfr. (FR) Théodore Jules Ernest Hamy, Matériaux pour servir à l'histoire de l'archéologie préhistorique, in Revue archéologique, 4ª série, n. 7, màrso-arvî 1906, pp. 239-259.

Âtri progètti

modìfica
Contròllo de outoritæLCCN (ENsh85017095 · GND (DE4008357-3 · NDL (ENJA00570287