Çipro: diferénse tra e verscioìn
Contegnûo scasòu Contegnûo azónto
m + wl |
m + tl, wl |
||
Lìnia 2:
[[Immaggine:Flag_of_Cyprus.svg|thumb|right|200px|A bandêa de Çipro]]
[[Immaggine:LocationCyprus.svg|thumb|right|200px|A poxición de Çipro in sciâ carta giögràfica]]
'''Çipro''' (''Cipro'' in [[Lengoa grega|grego]]: ''Κύπρος, Kýpros''
▲'''Çipro''' (''Cipro'' in [[Lengoa grega|grego]]: ''Κύπρος, Kýpros''); (in [[Lengoa turca|turco]]: ''Kıbrıs''); (in zenéize ascì: ''Zipri''<ref>[https://books.google.it/books?id=qE3m2aPmSfsC&pg=PT325&hl=it#v=onepage&q&f=false Leonardo Salviati, ''Degli avvertimenti della lingva sopra 'l Decamerone'' - 1586].</ref>), ofiçiâmente conosciûa comme '''Republica de Çipro''' (''Κυπριακή Δημοκρατία - Kypriakí Dhimokratía''), o l'é un pàize de l'est Euròpa, menbro da [[Comunitæ Europea]] da-o [[1° màzzo]] 2004. A seu capitâ a l'é [[Nicosia (Çipro)|Nicoxîa]] (in grego: ''Λευκωσία - Lefkosia''). A parte nòrd de l'ìzoa a l'é stæta òcupâ sa-a Tùrchia into 1974. A Çipro do nòrd a l'é stæta proclamâ a [[Çipro do nòrd|Repùblica Tùrca de Çîpro do Nòrd]].
== Stöia ==
A parte est de l'îzoa de Çipro a l'é stæta inte l'[[Etæ de Mëzo|Etæ de Mêzo]], pe çirca çento anni, 'na colònia zeneize. L'îzoa a l'êa diventâ 'na raxón de ratélla tra-i zenéixi e i veneçién, che de lóngo de ciù avéivan conquistòu o poéi in sce l'îzoa. Zêna a gh'avéiva de concescioìn comerciâli scìnn-a da l'ànno [[1208]], Venéçia da-o [[1306]].
E instalaçioìn comerciâli inte çitæ da costêa e inta çitæ de [[Leocòzîa]] êan zöne squæxi a-o de fêua do teritöio do régno de Çîpro, e êan governæ da'n Poistæ zenéize e da'n Fonçionâio (Balivo ò Bailò ò [[Boæo]]) veneçiàn, che de lóngo de ciù s’intrometéivan inti afâri do Régno<ref>{{Çitta lìbbro|outô=Federico Donaver
[[File:Saint Nicholas church 00582.jpg|thumb|Saint Nicholas church 00582|A gêxa örtodòssa de San Nicòlla a Çipro]]
A [[Famagósta]], inte l'ànno [[1372]], són scciupæ de badalùffe tra veneçién e zenéixi. I zenéixi l'àn pigiæ e o rè de Çîpro, o [[Pêo II de Luxignàn]], o l'à permìsso a-i veneçién de sachezâ e bitêghe e-e cöse di zenéixi. A Repùblica a l'à màndòu alôa 'na flòtta de 36 galêe e 14.000 sordàtti a-o comàndo do [[Peo Fregoso (1330-1404)|Pêo Fregôzo]], fræ do Dûxe [[Domenego Fregoso|Doménego Fregôzo]] (1370-1378) e pe finançiâ l'inpréiza a l'é stæta creâ a [[Maónn-a Vêgia de Çîpro|Maónn-a de Çîpro]] ''Maona Cypri'' ('na societæ de banchiêri). O Pêo Fregôzo, inte l'ànno [[1373]], o destrûe a flòtta do rè e o pìggia Famagósta.
A Repùblica inte l'ànno [[1374]] a l'inpónn-e 'n tribûto (''nomine et vice communis, patronorum participum et mahone'') ch'o l'inpégna o rè a pagâ 2.012.400 scûi d'öo da versâ a-a [[Maónn-a]] pe 12 ànni, in tribûto de 40.000 scûi a-a Repùblica e in ciù 90.000 scûi pe-o rinbórso spéize. Famàgósta a rèstiâ 'n protetorâto zenéize, governòu da-o [[Banco de San Zòrzo|Bànco de Sàn Zòrzo]], scìnn-a a l'ànno [[1464]]<ref>{{Çitta lìbbro|outô=Felîçe Vórpe
== Nòtte ==
| |||