Bulgarîa: diferénse tra e verscioìn
Contegnûo scasòu Contegnûo azónto
contròllo |
→Giögrafîa: Maçedònia do Nòrd |
||
Lìnia 60:
== Giögrafîa ==
A l'é scituâ inta meitæ orientâle da penîzoa balcànica. A confinn-a co-o [[Mâ Neigro]] a est, co-a [[Greçia|Grecia]] e a [[Turchia|Turchîa]] a sud, co-a Serbia e a [[Maçedònia
Con unn-a superfîcie de 110.994 km2 a Bulgarîa a l’é a 14a naçion europêa pe estenscion. A seu poxiçion into corso da stöia a l’ha reiza 'n importante incrôxo pe varie civilizzaçioìn e difæti a l’é o pòsto dove l’è stæto ritrovòu tanti antighi artefatti metallurgichi, religiôzi e culturâli a-o mondo. A lunghéssa complescîva di confìn bùlgari a l’é de 2245 km, 1181 terrestri, 686 fluviâli e 378 costieri. A ræ stradâle da Bulgarîa a l’è lónga 36.720 km, a ræ feroviâria 4.300 km.
A popolaçion, de 7,49 milioni de personn-e, a l’é prinçipalmente urbann-a e a vive inti capoleughi de-e vinteutto provinçe. A ciù parte de attivitæ commerciali e culturali son concentræ inta capitale [[Sòfia]]. I settôri predominanti én l’agricoltûa, i serviçi, o turìximo, l’inzegnerîa energética e l’indùstria leggera, tùtti sostegnûi da-e risorse naturali locali.
== Stöia ==
Çerte coltûe preistòriche han incominsòu a sviluppâse in tære bûlgare into Neolìtico. In prinçipio son stæte abitæ da-i Traci e dòppo da-i Grechi e da-i Români. I Bùlgari én in pòpolo ben antigo e originâio de l’Asia Centrale: son arrivæ inte l’attuale Bulgarîa into corso do VII sécolo, dove se son fûzi con a popolaçiòn locale – sorviatùtto slavi (da-i quæ àn adottòu a lengua) e trachi – pe formâ o Primmo Stâto bûlgaro. Inti sécoli successivi (crestianizzàndose inte l’anno 865) a Bulgarîa a l’à lottòu con éxito alterno contra l’Impero Bizantìn e o Patriarcòu de Costantinòpoli pe fâ vài a seu poxiçion inti Balcani. Inta segonda meitæ do XIV secolo a naçion a l’é stæta invâza e gradualmente annéssa a-o nascénte Impero ottomàn.[[File:Sofia Alexander Newski.JPG|thumb|left|Sofia Alexander Newski|A catedrâle de Sòfia dîta de Alexander Newski]]A primma tràccia de unificaçion étnica e naçionâle bûlgara a se datta con l’avvénto do Primmo Impêro Bûlgaro, che o dominâva a ciù parte di Balcâni e che o l’è diventòu o céntro culturâle di pòpoli slavi inte l’ærto Medioêvo. Dòppo in periodo de domìnio bizantìn o Stato Bùlgaro o l’è rizòrto. Co-a cheita do Segondo Impêro Bûlgaro into 1396 i seu teritöi én finîi sotta o contròllo de l’Impêro Ottomàn pe quæxi çinque sécoli.
| |||