Cinn-a: diferénse tra e verscioìn
Contegnûo scasòu Contegnûo azónto
mNisciùn ògètto de modìfica |
mNisciùn ògètto de modìfica |
||
Lìnia 68:
O [[Perîodo di stâti conbaténti]] o l'êa finîo into 221 a.C., dòppo che o [[Qin (stâto)|stâto de Qin]] o l'avéiva conquistòu i âtri sêi régni, riunîo a Cìnn-a, e stabilîo 'n'[[outocraçîa]]. [[Qin Shi Huang]], rè de Qin, o s'êa proclamòu "Prìmmo inperatô" da dinastîa Qin, e o l'avéiva portòu avànti de rifórme [[Legalìsmo (filozofîa)|legalìste]] 'nte tùtta a Cìnn-a, prezénpio a standardizaçión forsâ di [[caràteri cinéizi]], de [[Unitæ de mezûa cinéizi|unitæ de mezûa]], da larghéssa de stràdde (òscîa de l'asciæ di càri), e da monæa. A seu dinastîa a l'êa batûo e [[Baiyue|tribù Yue]] inte [[Guangxi]], [[Guangdong]], e [[Vietnam]], ma a l'êa duâ sôlo chìnze ànni, e a l'êa chéita pöco dòppo a mòrte do Prìmmo inperatô, aprêuvo a-e tànte ribelioìn segoîte a-e seu dûe polìtiche outoritâie.
Dòppo 'na [[Dìsputa Chu-Han|goæra civîle]], inta quæ a libràia inperiâle a [[Xianyang]] a l'êa stæta bruxâ, a [[dinastîa Han]] a l'êa arivâ ò-u potêre, e a l'êa regnòu dò-u 206 a.C. ò-u 220 d.C., creàndo a l'intèrno do seu pòpolo 'n identitæ colturâle ancón aregordâ 'nto etnònimo di [[cinéizi Han]]. I Han avéivan alargòu asæ i confìn de l'inpêo, con canpàgne militâri 'nte l'[[Àzia centrâle]], inta [[Mongòllia]] e a [[Coréa do Sùd]], e 'nto [[Yunnan]], e co-o recùpero do Guangdong e do Vietnam setentrionâle da-e moén do [[régno de Nanyue]]. A prezénsa di Han inte l'Àzia centrâle e 'nta [[Sògdia]] a l'avéiva agiutòu a stabilî o percórso da [[Via da sæa]], ch'a l'aviéiva rinpiasòu a vêgia stràdda pe l'[[India|Ìndia]] tra e montàgne de l'[[Himalaya]]. Ciàn cianìn, a Cìnn-a di Han a l'êa divegnûa a ciù grànde economîa do móndo antîgo. A despêto da iniçiâle decentralizaçión di Han, e l'abandón ofiçiâ da filozofîa [[Legalìsmo (filozofîa)|legalìsta]] di Qin, rinpiasâ dò-u [[Confucianéximo]], i Han e i seu sucesôi
[[File:Terracotta Army Pit 1 front rank detail.JPG|thumb|L'[[Ezèrcito de tærachéutta]] (ciù ò mêno 210 b.C.) descovèrto fêua do [[Mouzolêo do prìmmo inperatô Qin]], dónde ancheu a gh'é a çitæ de [[Xi'an]]]]
Dòppo a fìn da dinastîa Han, o gh'êa stæto 'n perîodo de conflìtto, ciamòu [[Tréi régni]] – e figûe prinçipæ do quæ êan stæte pöi inmortalæ into ''[[Romànso di tréi régni]]'', un di [[Romànsi clàscichi cinéizi|Quàttro clàscichi]] da [[letiatûa cinéize]] – a-a fìn do quæ [[Cao Wei|Wei]] o l'êa stæto fîto sconfìtto da-a [[dinastîa Jin]], che pöi a l'êa chéita pe-a [[Goæra di éutto prìnçipi|goæra civîle]] nasciûa pe l' de in inperatô [[Hui (inperatô Jin)|con dizabilitæ do svilùppo]]. I [[Çìnque bàrbari]] avéivan invâzo e governòu a Cìnn-a setentrionâle, into perîodo ciamòu [[Sézze régni]]. I [[Xianbei]] l'êan pöi unificâ come [[Wei do nòrd]], con l'inperatôe [[Xiaowen]] ch'o l'avéiva abolîo a polìtica de apartheid de prìmma e inpòsto 'na dràstica "scinizaçión" di seu sùditi, integràndoli 'nta coltûa cinéize. Into sùd, o generâle [[Inperatô Wu de Song|Liu Yu]] s'êa aseguâto che i Jin avésan renonçiòu ò-u tröno in favô da [[Dinastîa Liu Song|Liu Song]]. I vàrri sucesôi de sti stâti êan ciamæ [[dinastîe do Nòrd e do Sùd]], e e doæ zöne êan pöi stæte riunîe da-i [[Dinastîa Sui|Sui]] into 581, i quæ avéivan portòu avànti rifóme de l'agricoltûa, de l'economîa, e do scistêma di [[ezàmmi inperiâli]], costroîo o [[Gràn Canâ (Cìnn-a)|Gràn Canâ]], e patrocinòu o [[Buddiximo|budìsmo]]. Liâtri ascì êan fîto chéiti, aprêuvo a-i dizórdini che s'êan difûzi dòppo o bàndo da lêva pe-i travàggi pùblici e o faliménto de [[Goæra Goguryeo–Sui|'na goæra]] inta [[Goguryeo|Coréa setentrionâle]].
| |||