Cinn-a: diferénse tra e verscioìn

A '''Cìnn-a''' (中國, 中国, ''Zhōngguó'', leteralménte "Régno de mêzo"), oficialménte a '''Repùbrica Popolâre Cinéize''' (中華人民共和國, 中华人民共和国, ''Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó''), a l'é 'n stâto de l'[[Axia|Àzia]] òrientâle, con capitâle [[Pechin|Pechìn]]. A Cìnn-a a l'é o prìmmo pàize do móndo pe popolaçión, con ciù ò méno 1.428.000.000 abitànti (calcolæ segóndo 'na stìmma fæta into 2018), e a l'é o tèrso pàize do móndo pe estensción, con ciù ò méno 9.600.000 [[Chilometro quaddro|km²]]. O stâto o l'é governòu dò-u [[Partîo Comunìsta Cinéize]], e o l'ezèrcita giurisdiçión in sce 22 [[Provìnse da Cìnn-a|provìnse]], çìnque [[Regioìn aotònome da Cìnn-a|regioìn aotònome]], quàttro [[Monicipalitæ da Cìnn-a|monicipalitæ]] (Pechìn, [[Tianjin]], [[Shanghai]] e [[Chongqing]]), e le [[Regioìn aministratîve speciâli da Cìnn-a|regioìn aministratîve speciâli]] de [[Hong Kong]] e [[Macao|Macau]].

A Cìnn-a a l'é stæta a chìnn-a de unnaunn-a de prìmme civilizaçioìn do móndo, nasciûa into fèrtile baçî do [[Sciùmme Giâno]], inta [[Cianûa da Cìnn-a do Nòrd]]. Pe miléni, a comensâ da-a quæxi lezendâia [[dinastîa Xia]] do XI sécolo a.C., o scistêma polìtico o l'é stæto bazòu in sce monarchîe ereditâie, ò [[Dinastîe da stöia cinéize|dinastîe]], tra tànti cangiaménti polìtici. Into III sécolo a.C., a [[Goære de unificaçión do stâto de Qin|dinastîa Qin a l'à unificòu a Cìnn-a]] pe-a prìmma vòtta, dàndo òrigine ò-u [[Dinastîa Qin|prìmmo inpêro cinéize]], méntre co-a sucesîva dinastîa di [[Dinastîa Han|Han]], ch'a l'é stæta ò-u potêre dò-u 206 a.C. ò-u 220 d.C., ghe són stæti ezénpi de tecnologîa asæ avansâ pe quéllo ténpo, cómme a fabricaçión da [[càrta]] e a [[bùscioa]], óltre a megioaménti 'nte l'agricoltûa e 'nta mêxìnn-a. Con l'invençión da [[pôvie pe sparâ]] e da [[stànpa a caràteri mòbili]] sótta e dinastîe di [[dinastîa Tang|Tang]] (618–907) e di [[dinastîa Song setentrionâle|Song setentrionâli]] (960–1127), són stæte conpletæ e [[quàttro gréndi invençioìn]]. A coltûa Tang a s'êa difûza pe l'Àzia, gràçie a-a nêua [[vîa da sæa]], ch'a portêa i comerciànti scìn a-a [[Mezopotàmia]] e ò-u [[Còrno d'Àfrica]]. Into 1912, co-a [[rivoluçión Xinhai]] che a scorîa a [[dinastîa Qing]] e fondâva a [[Repùbrica de Cìnn-a (1912-1949)|Repùbrica de Cìnn-a]], finîa o domìnio dinàstico. Inta II Goæra mondiâle, a Cìnn-a a l'é stæta devastâ da-i conflìtti intèrni, e dò-u [[Giappon|Giapón]], caxonàndo a [[goæra civîle cinéize]], a-a quæ a l'êa segoîa 'na divixón do teritöio, into 1949, co-o [[Partîo Comunìsta Cinéize]] de [[Mao Zedong]] ch'o fondâva a Repùbrica popolâre cinéize in sciô continente, méntre o govèrno naçionalìsta goidòu dò-u [[Kuomintang]] se retiâva inte l'îzoa de [[Taiwan]], dónde o l'à governòu scìn ò-u 1996, quànde o pàize o diventâva 'na democraçîa. A-a giornâ d’ancheu, o [[status polìtico de Taiwan]] o l'é inçèrto.

A Cìnn-a a l'é 'na [[repùbrica]] [[Socialìsmo|socialìsta]] [[Stâto unitâio|unitâia]] [[Monopartitìsmo|monopartìtica]], e a l'é un di pöchi [[Stâto socialìsta|stâti socialìsti]] existénti. Discidénti polìticipolìtichi e grùppi pe-a diféiza di [[dirìtti umâni]] àn acuzòu o govèrno cinéize de mancànse into rispètto di dirìtti umâni, sopresción de minorànse étniche e religiôze, censûa e sorvegiànsa de màssa, e represción de protèste (cómme prezénpio [[Protèsta de ciàssa Tiananmen|into 1989]]). O govèrno cinéize o l'à diciaròu che o dirìtto a-a suscisténsa e ò-u [[svilùppo econòmico]] végnan prìmma di âtri tîpi de dirìtti umâni, e che o concètto di dirìtti umâni gh'aviéiva da consciderâ o livéllo econòmico de 'n pàize.