Làgu de Usìlia

SV	Questa pagina a l'è scrita in savuneize

U làgu de Usìlia (laj d'Oseria in dialettu de Usìlia, làgu d'Oseria, in zeneise lâgo de Osìlia, in arbenganeise làgu d'Usìa scrìtu ascì Usïa o Usija o làgu d'Uséia) u l'è in làgu artificiâle ligure ch'u se tröva intu cumün d'Usilia, inta Valâ da Burmia (in pruvinsa de Sann-a), u l'è stætu custrüiu a partì da u 1937 fin a u 1939, sbaràndu u turénte "Osiglietta", grassie a ina diga artificiâle. L'invàsu artificiâle, cun 13 miliui de metri cubici de capiénsa u l'e u ciü grande de tüttu u Savuneize.

Giögrafìa

Làgu d'Usilia

U làgu d'Usilia inta màppa da Ligüria

Cartìna dettaggià du làgu

U lagu u gh'à ina süperficcie cunplesciva de 3 chilometri de lunghessa pe quaxi 200 m de larghessa, u l'è tra l'âtru atraversòu da in pùnte ciamoù "Pònte de Manfrin", questu u piggia u numme de l'inzegné che u l'ha prugetóu. L'ària che u sircùnda a l'è caraterizâ da bòschi de castàgni e de fò; particulare a l'è a presensa de Carabus vagans, 'na spécie de scarabéu ch'a se tröva sulaménte in Italia e Fransa. Prezénti ascì diferénti spécie de pésci: sciben che a pésca in te tütta a zona a l'è streitamente regulamentâ.^[1]

Stòia

A dîga, custruìa fra i ànni 1937 e 1939, a gh'à in frùnte de 224 m, cun 70,7 m d'àrtessa cunplescìva de sbaramèntu. L'inpréisa che a l'ha realisoù 'stu inpiàntu a l'éa a Torno e C. de Milan. Dòppu a realisasiùn du sbaraméntu sun stæte sumèrse diferénti abitasiui du paìse, cunpréisa in gêxa: quéstu u l'hà purtòu au spupulamèntu de e frasiùi de Usilia ciamæ: Cavallotti, Giacchini e Bertolotti, a l'epuca abitæ da quaxi 300 persunn-e e a a giurnà de ancö sutta l'ægua du bacìn artificiâle. Particulare a l'è a riemersciùn di müagni e di ruderi ogni dexe o quatòrze ànni, l'ürtimu svüamèntu u l'è avegnüu fra u 2020 e u 2021, quande i rèsti de 'sta parte du paìse l'han turnoù a ésse vixibili.^[2]^[3]

U bacìn u l'è stætu realisoù pé regulà u flüsciu d'ægua ai inpiànti de e aciaierîe Falck, a vàlle da diga, ascì furnéndu l'ægua in ti periudi de magra de l'estæ.^[4]

Strutüa

A dîga

A dîga a g'ha 'na fûrma "a volta", cun a curvaüa duggia e 'na scimmetrîa rispèttu a l'àsse de mezzerìa. A l'è cunpletamente trasimabile. Custruîa dùviandu in genere de semèntu armòu, cun a bàze ch'a prezènta in pulvin e ina armaüa a ræ duggia e cun dui paramènti. 'Sti dui paramènti i l'han 'na cuvertüa de calcestrüssu (pé quéllu a vàlle) e de gunite (pé quéllu a mùnte). Ina tràve a và a cuvrì e zuntüe radiàli e du perimetru. 'Na làmma anegâ in tu calcestrüssu a vâ a rènde au següu a resistènsa di giunti duvüi au retiâse de quést'urtimu.

Sun presènti ascì dui careghi de superficie e dui prufùndi, un de quésti a "esauriméntu", l'àtru de meszzfùndu che u l'aveiva u scòppu uriginaiamènte de ésse u cànâle de derivasiùn da galerîa ch'a saiéva servìa pé prudüe a curènte idru-eletrica. A capacità de prugèttu a l'è de 682 m³/s.

Prudusiùn de l'eletricitæ

A dîga de Usilia a l'è stæta pensà ascì suviatüttu pé a prudusiùn de l'eletricitæ, cun 'na putensa numinàle de l'inpiantu de 7 MW. U prugèttu inisiale u vegheiva ascì a custrusiun de ina sentrâle idru-eletrica in tu vixin paìse de Muriaudu, avendu in canâle de 12 km^[5], ma quéstu u l'è rimastu sulamènte in sce a càrta. L'ægua a tegne senpre a regìmme u sciümme che vegne dùviau pòi a vàlle, cun in òpera de presa a Mileximu (a 431 m) pé esse pòi inméssa inta türbìnn-na da sentrâle de Câiru (cun 'na quotta de 326 m)^[4].

Ancö a l'è de prupietæ de Tirreno Power, stéssa aziénda da sentrâle elettrica de Vuè, che a nu sfrütta l'inpiantu pe a prudusiùn de energia.^[6]

Sport e pesca

A zôna aturnu au làgu a l'è percursa da diferenti itinerari pé e escursciùi, dunde se pö vegghe ascì u culegamèntu cun a còlla du Melògnu. L'invàsu lacustre u custituisce ina riserva de pesca, u l'è ascì bén bén frequentou da appasciunài de canòa.^[7]