Wikipedia:Polìtica in sciâ léngoa

A polìtica in sciâ léngoa a l'é a polìtica lengoìstica da Wikipedia Lìgure, bazâ in sciô prinçìpio generâle che tùtte e variànte do lìgure e tùtte mainêe pe poéilo scrîve són chi benvegnûe e chi pêuan trovâ o sò spàçio. Scicómme a léngoa lìgure a gh'à 'na gràn richéssa inte sò variànte, tùtte pæge into dirìtto d'êse avardæ, pe fâ scîe chò-u scistêma o fonçiónn-e bén bezéugna aregordâse dötréi prinçìppi e 'n pâ de régole, ch'én stæte arecugéite chi.

Pe quæ se ségge domànda ò propòsta in sciô contegnûo da polìtca in sciâ léngoa, scrîvela inta sò pàgina de discusción.

Gestión de variànte

Çèrne a variànte

De régola, ciaschedùnn-a pàgina de l'enciclopedîa a peu êse scrîta inta variànte conosciûa e/ò dexidiâ; a ògni mòddo gh'é de scitoaçioìn specìfiche quànde l'é preferîo de çèrnie ciutòsto che de âtre. Defæti, se gh'é, bezéugna de lóngo tegnî a ménte o "ligàmme giögràfico" tra a pàgina da scrîve e a çèrta variànte çernûa: sàiva a dî che-e pàgine ligæ a 'na çèrta comunitæ lìgure, co-o sò parlâ, gh'àn da êse scrîte segóndo a variànte do pòsto ò, se no s'ariêsce, inte quélla conosciûa ciù vixìnn-a a-o parlâ locâle.

Tra i ezénpi tìpichi de pàgine che gh'àn in ligàmme giögràfico se peu regordâ:

pòsti into teritöio de 'na çèrta comunitæ de parlànti, cómme architetûe e eleménti naturâli e/ò giögràfichi.
eleménti da stöia, da coltûa ò de tradiçioìn da comunitæ de dónde pigiâ o parlâ
personàggi ligæ inte quàrche mòddo a quélla çèrta comunitæ

Into câxo di argoménti che gh'àn di ligàmmi con ciù comunitæ, prezénpio 'na scciumæa ch'a travèrsa ciù pàixi, si-â pàgina a l'é da creâ l'é consegiòu çèrne unn-a de variêtæ de riferiménto pe quéllo argoménto. Se, pe cóntra, a pàgina a gh'é za, pe tùtte e informaçioìn necesâie lêze a seçión aprêuvo in sciô càngio de variànte.

Cangiâ a variànte

Si-â pàgina a l'exìste za e se veu cangiâ a variànte do tèsto, bezéugna anâ aprêuvo a quàrche régola de ciù, de mòddo chò-u scistêma o fonçiónn-e bén e pe sghindâ ògni génere de problêmi.

Inte pàgine co-o "ligàmme giögràfico" o càngio de variànte o l'é permìsso, e ànsi o l'é pròpio consegiòu, se se veu cangiâ ò tèsto da 'na variànte abrétio a quélla do pòsto ò a unn-a ciù vixìnn-a a sta lì. Pe cóntra, se són za inta variànte do pòsto, o càngio de variànte o l'é de régola vietòu, scicómme quéllo tèsto o saiéiva za scrîto into parlâ ciù apropiòu. Into câxo de pàgine con ciù ligàmmi giögràfichi se peu cangiâ o tèsto da 'na variànte ligâ a-a pàgina a 'n'âtra, pasòu quàrche giórno da quànde se n'é dæto notìçia inta pàgina de discusción da vôxe, de mòddo da informâ i outoî do tèsto.

E pàgine sénsa de ligàmmi pêuan êse cangiæ a-a spedîa se són giùsto de quàrche rîga, pe-i tèsti ciù lónghi và de lóngo o prinçìpio do mesàggio inta pàgina de discusción p'avizâ i outoî. In sciâ fìn, insémme a-o càngio de variànte l'é consegiòu amegioâ/ingrandî o tèsto da pàgina e no fâ de modìfiche sôlo in sciâ variànte dêuviâ.

Gestión de grafîe

Çèrne a grafîa

A régola generâle inta çèrnia da grafîa a l'é quélla de pigiâne unn-a ch'a ségge za stæta dêuviâ pe de publicaçioìn inte quélla çèrta variêtæ ò, ancón mêgio, into un di sò diçionâi/vocabolâi, se mâi pubricæ. Quésto o garantìsce 'na decixón apropiâ, dêuviàndo di scistêmi de scritûa desvilupæ pròpio in scî træti specìfichi de rispetîve variêtæ. Pe-i parlæ che no gh'àn de grafîe specìfiche, l'é consegiòu adotâne unn-a da-e variêtæ ciù scìmili.

Pe-i parlæ che gh'àn ciù scistêmi de scritûa, màscime i ciù difûxi, no gh'é de preferénse in sce l'unn-a ò l'âtra grafîa, l'é però inportànte che drénto a-a mæxima pàgina ségge dêuviòu de lóngo o mæximo scistêma, p'avéi 'na coerénsa òrtogràfica into tèsto d'in çìmma a-o fóndo.

Cangiâ a grafîa

O càngio de grafîa, cómme o càngio de variànte, o l'é permìsso e consegiòu quànde se pàssa a di scistêmi de scritûa desvilupæ pi-â variêtæ dêuviâ inte quélla pàgina ò, a-o mànco, ciù vixìn a sta lì.

Pe-i parlæ che gh'àn ciù scistêmi de scritûa se peu cangiâ a grafîa da pàgina a-a spedîa se o tèsto o l'é de giùsto quàrche rîga, inti âtri câxi và de lóngo a régola do mesàggio inta pàgina de discusción p'avizâ i outoî. Cómme pò-u càngio de variànte, inte sti câxi chi se conséggia pægio de no stâ a fâ de modìfiche sôlo in sciâ grafîa ma, de méntre, d'amegioâ/ingrandî o tèsto ascì.

De ciù, se peu giustâ a-a spedîa a grafîa da pàgina quànte a no l'é scrîta co-in scistêma standardizòu.

Gestión di modélli

Dêuviâ i modélli

I modélli de variànte, da métte in çìmma a-a pàgina, sèrvan a diciarâ o parlâ dêuviòu into tèsto, són dónca bén bén inportànti pe métte in ciæo o tîpo de contegnûo e a variànte da respetâ pe quæ se ségge cangiaménto.

I modélli de variànte són arecugéiti inta categorîa "Template de léngoe lìguri" e, in acòrdio a-i contegnûi pò-u moménto a dispoxiçión, són coscì òrganizæ:

{{Aghjaccinu}}: pe-e pàgine scrîte in aghjaccinu
{{Arbenganese}}: pe-e pàgine scrîte in arbenganese, ò inte unn-a de sò variêtæ
{{Brigašc}}: pe-e pàgine scrîte in brigašc
{{Bunifazzin}}: pe-e pàgine scrîte in bunifazzin
{{Figun}}: pe-e pàgine dónde gh'é di tèsti in figoun
{{Finarìn}}: pe-e pàgine scrîte inte unn-a de variêtæ do finarìn
{{Garescén}}: pe-e pàgine scrîte in garescén
{{Inpeiése}}: pe-e pàgine scrîte inte unn-a de variêtæ de l'inpeiése
{{Ligûre dra Burnia}}: pe-e pàgine scrîte inte unn-a de variêtæ do ligûre dra Burnia
{{Munegascu}}: pe-e pàgine scrîte in munegascu
{{Nuvaize}}: pe-e pàgine scrîte in nuvaize, ò inte unn-a de sò variêtæ
{{Ulmioš-cu}}: pe-e pàgine scrîte in ulmioš-cu
{{Priéze}}: pe-e pàgine scrîte in priéze
{{Sanremascu}}: pe-e pàgine scrîte in sanremascu
{{Savuneize}}: pe-e pàgine scrîte in savuneize
{{Spezin}}: pe-e pàgine scrîte in spezin
{{Tabarchin}}: pe-e pàgine scrîte in tabarkin
{{Ventemigliusu}}: pe-e pàgine scrîte in ventemigliusu, ò inte unn-a de sò variêtæ
{{Zeneize}}: pe-e pàgine scrîte in zeneize
- {{Grafîa ofiçiâ}}: pe-e pàgine scrîte in zeneize co-a grafîa ofiçiâ
- {{Grafia unitäia}}: pe-e pàgine scrîte in zeneize co-a grafîa unitäia
- {{ZeneizeA}}: pe-e pàgine dónde gh'é di tèsti in zeneize antigo
- {{ZeneiseT}}: pe-e pàgine scrîte in zeneize co-a grafia tradiçionâ
- {{ZeneizeP}}: pe-e pàgine scrîte in zeneize co-a grafia do Prian
- {{ZeneizeU}}: pe-e pàgine scrîte in zeneize con unn-a de grafie in u

De ciù, i modélli che fàn riferiménto a de sciotaçioìn con da variabilitæ gh'àn de sòlito i doî paràmetri |variànte= e |grafîa=, da dêuviâ rispetivaménte quànde a pàgina a l'é scrîta inte 'na variêtæ de quéllo parlâ ò grùppo de parlæ e pe marcâ a grafîa dêuviâ. No l'é necesâio dêuviâ sti paràmetri chi quànde a pàgina a l'é scrîta segóndo a variêtæ "de cónto" - de sòlito quélla urbànn-a - do grùppo de parlæ indicòu da-o modéllo; coscì cómme a grafîa do tèsto fintànto che inta Wikipedia n'é dêuviòu sôlo unn-a pe quéllo modéllo. Inte tùtti i âtri câxi l'é consegiòu dêuviâ i paràmetri "variànte" e "grafîa", pe clascificâ co-a màscima precixón o contegnûo do tèsto.

Azónze di modélli

Scicómme no gh'é de pàgine inte tùtte e variêtæ, i modélli de variànte no crêuvan ancón tùtti i parlæ da léngoa lìgure e, pi-â mæxima raxón, ghe n'é ascì de quélli ciù generâli ch'arechéuggian ciù variànte standardizæ.

No gh'é de régole precîze in sciô fæto che 'na çèrta variêtæ a véugge o sò modéllo ò a vàgghe marcâ inte un ciù generâle co-o paràmetro |variànte=. Cómme prinçìpio generâle o và quéllo che, pe creâ in nêuvo modéllo de variànte, l'é necesâio che de quéllo parlâ ghe ségge de testimoniànse scrîte, spécce di vocabolâi, ch'én ségno de scistêmi desvilupæ a chìffo pe poéilo scrîve, e che se conséggia de lóngo de respetâ. Pe cóntra, co-e variànte che no gh'àn ancón de standardizaçión, l'é mêgio dêuviâ o modéllo e a grafîa do parlâ ò do grùppo de parlæ de riferiménto, con di adataménti picìn se ghe ne foîse de bezéugno.

Pe domandâ l'azónta de 'n modéllo ò quæ se sæ costión in sce st'argoménto chi, scrîve 'n mesàggio inta pàgina de discuscioìn.