Liguri Antighi: diferénse tra e verscioìn

 

== Pòpoli Lìguri. ==

* Apuani - inta Provinsa de [[Spesa]] e inta Lûnigiâna

* Tigulli - inta Rivêa de Levante

 

[[File:Regio IX Liguria.jpg|thumb|350px|A Ligùria a-i ténpi di romèn antîghi, dîta Regio IX Ligùria]]

== L’época româna ==

Co-a prìmma goæra pùnica (II sécolo prìmma de Crìsto) i Lìguri se són spartîi tra aleæ de Cartàgine e aleæ de Rómma. L’é stæto quànde i Români àn conquistòu sto teritöio chi, con l’agiùtto di sò aleæ Genuates, che l’àn ciamòu Lìgùria, ch’o corispondéiva a-a IX Regio de l’Inpȇro româno, ch’a l’andâva da-e Àrpi Marìtime e Còsie, a-o Pò, a-o Trébia e a-o Mâgra. A descriçión da IX regio Italiæ a l’é do Plìnio (III,5,49): patet ora Liguriæ inter amnes Varum et Macram XXXi Milia passuum. Haec regio ex descriptione Augusti nona est. (A región Ligùria a va fra i sciùmmi Vâro e Mâgra pe 31 mìggia române. Sta región chi a l’é a nȇuvén segóndo a definiçión de l’Aogósto). Sta región chi a l’ȇa ciù picìnn-a de quélla òriginâle òcupâ da-i Lìguri inta preistöia. Con tùtta probabilitæ inte sta provìnsa chi se ghe conservâva ancón l’etnîa lìgure ciù pûra, in càngio inta Lunigiànn-a e inte regioìn a-o de la de Àrpi e popolaçioìn s’ȇan òrmâi mescciæ con âtre tribù. De fæti l’Ecatȇo de Milȇto into VI sécolo prìmma de Crìsto o ne dîxe che Mónego e Marséggia ȇan çitæ lìguri e i Elisici, pòpolo ch’o stâva fra o Ròdano e i Pirenȇi, ȇan ’na mescciûa de Lìguri e Ibȇri. Into Trexénto o Dànte, into pigiâ in consciderasción sorvetùtto a questión lengoìstica-dialetâle, o parliâ da Ligùria cómme de ’na región conpréiza fra o Triónfo de l’Aogósto, Lèrxi e o spartiægoe alpìn-apenìnico. Scibén chi-â coscénsa d’ȇse ’n’ùnica etnîa ciù grànde a dûa ancón pe bén bén. L’idȇa de ’na región ch’a va da-o Vâro a l’Àrno a l’é ancón pigiâ da-o Iàcopo Braxélli, cançelȇ da Repùblica de Zȇna de l’anno 1419, inta sò ''Descrizione della Riviera''. Inte l’anno 180 prìmma de Crìsto i Români, pe poéi dispónn-e da Ligùria inta sò conquìsta da Gàlia, àn dovûo deportâ 47.000 Lìguri Apoâni, òstinæ ribèlli, e l’àn confinæ inte l’àrea Sanìtica ch’a l’é fra Avelìn e Benevénto<ref> name="PlinioNatHistIII,47">[[Plinio il Vecchio]], ''[[Naturalis Historia]]'', III, 47</ref>.