Murta
SV
|
Questa pagina a l'è scrita in savuneize |
Arbutus unedo (L., 1753), cumüneménte cunusciüo cumme murta (in çerte zóne de l'Itallia anche çéxia de mä o corbezzolo, armón segundu a grafîa ofiçiâ, murta in savuneize, arburussin in vintimigiôzo, arbusè in monegasco), u l'è in arbüstu, in custu, d'a famiggia de Ericaceae[1].
| Arbutus unedo | |
|---|---|
 | |
| Clasificaçión APG IV | |
| Domìnio | Eukaryota |
| Régno | Plantae |
| (clade) | Angiospermae |
| (clade) | Mesangiospermae |
| (clade) | Eudicotidae |
| (clade) | Eudicotidae centrâli |
| (clade) | Sùperasteridae |
| (clade) | Asteridae |
| Órdine | Ericales |
| Famìggia | Ericaceae |
| Génere | Arbutus |
| Spêce | A. unedo |
| Clasificaçión Cronquist | |
| Domìnio | Eukaryota |
| Régno | Plantae |
| Sóttarégno | Tracheobionta |
| Sùperdivixón | Spermatophyta |
| Divixón | Magnoliophyta |
| Clàsse | Magnoliopsida |
| Sóttaclàsse | Dilleniidae |
| Órdine | Ericales |
| Famìggia | Ericaceae |
| Génere | Arbutus |
| Spêce | A. unedo |
| Nomenclatura binomiale | |
| Arbutus unedo L., 1753 | |
| Scinònimo | |
|
13 scinònimi | |
Descrisiùn modìfica
U l'è in arbüstu cun tante ramme, insc'ou russicciu quande i sun zuene. U pö rivä a 7-8 m de artessa.
U l'a fögge oväli lançeolae, de 2-4 citti pe' 10-12 citti, ciü fusche in çimma ae ramme, cun pegullu cürtu e lamina düa, de surva insc'ou vèrde-scüu e lüstra, sutta ciü ciaea, cu'u bordu dentellou.
E sciue i sun insême a rappi ch'i pendan, cu'a curolla giancu-giäna o insc'ou rösa, urçeulä e cun 5 denti piccin ricieghae a l'inföa de 5-8 pe' 6-10 citti.
U frütu u l'è inn-a bacca riunda de ~ 2 citti, carnusa e russa quande möia, cuvèrta de tübercu ciütostu düi e spessi qarche milimetru; u cuntégne in alcalóide ch'u pö pruvucä grävi prublémi in génte ch'a gh'è particularmente sensibile. D'ätra pärte u numme latin u ne sügerisce de mangiäne pochi (unedo = unus edo = ne mangiu ün sulu).
U sciuìsce in otubre-nuvembre e i früti möian in te l'annu doppu a-a fin de l'estae e in autunnu.
Habitat modìfica
A murta l'è in elementu tipicu d'a maccia mediterranea: a l'è nativa d'e têre de l'Euröpa meridiunäle ma u se tröva tantu ascì California.
A l'è inn-a spécie termófila e ghe piaxan terèn accidi e siliceu-argilusi.
Cuiuxitae modìfica
In ursu ch'u mangia da inn-a cianta de murta u l'è u scimbulu d'a çitae de Madrid.
Notte modìfica
- ↑ (EN) Arbutus unedo, in sce powo.science.kew.org. URL consultòu o 3 màzzo 2021.
Ätri prugètti modìfica
Wikimedia Commons a contêgne di files in sce Arbutus unedo
Wikispecies a contêgne informaçioìn in sce Arbutus unedo
