O Boletus edulis, dîto ascì fonzo néigro, a l'é 'na rassa de fonzo da famíggia de boletaceae. Insémm'ou Boletus aereus, òu Boletus aestivalis, i-òu Boletus pinophilus, o l'é ùn de quelli fonzi che in italian son conosciûi comme porcini, di quæ o l'é o ciù difûzo e avoxòu.

Boletus edulis
O fonzo néigro dîto ofiçialmente Boletus edulis
Clasificaçión scentìfica
Domìnio Eukaryota
Régno Fungi
Divixón Basidiomycota
Clàsse Basidiomycetes
Órdine Boletales
Famìggia Boletaceae
Génere Boletus
Spêce B. edulis
Nomenclatura binomiale
Boletus edulis
Bull., 1782
Nómmi comûni

Fonzo neigro
(ve) Bureu

Descriçión modìfica

 
Boletus edulis zoêno

Óltre che pò-u bon savô, o boletus edulis, comme tùtti i fonzi néigri, o l'é caraterizòu da 'n pòrtaménto ben ciantòu e elegànte.

O capéllo o l'é maròn: o cô o peu cangiâ dò-u gianco spòrco (s'o l'é cresciûo sott'a-e féugge) òu castàn scûo da varietæ fuscoruber, scibén che i estrêmi so-asæ ræi. A cotícola do capéllo a l'é de longo 'n pitinìn lepegôza, cösa ch'a l'agiùtta a dintíngoe sto fonzo chi dò-u boletus aestivalis, che de vòtte o peu êse ben ben scìmile mò-u gh'à a cotìcola sciûta. O câsigión, covèrto da 'na ræ scciàssa sorviatùtto inta parte de d'âto, o l'é o ciù de vòtte ciæo se no giánco. I pöri son giánchi quand'o fonzo o l'é zoêno, pe divegnî prìmma giâni e pöi vèrdi quand'o l'é ciù vêgio. A càrne a l'é giánca e a no cangia de cô dòpp'o tàggio.

Habitat modìfica

O Boletus edulis o l'é ùn di fonzi ciù difûzi in sciâ tæra. O se peu trovâ inte 'na grande varietæ de habitat: da-a maccia mediterània, scinn'a-i bòschi d'abêto de Àrpi, e, sò-u clìmma o no ven tròppo fréido, ascì sott'a-i arbùsti da microflöra alpìnn-a. Comm'o Boletus pinophilus, o sopòrta ascì de tenperatûe bastànsa basse e o peu êse arecugéito scinn'a-a fin de l'ötùnno, de vòtte quand'a l'é za chéita a prìmma néive. Inta nòstra región o l'é comùn inti bòschi d'abeto e de fò, ma quande o clìmma o ven men câdo, o chìnn-a a-i bòschi de castàgno, de rôe e a tùtti quelli che de stæ gh'àn de tenperatûe tròppo érte pe lê. Defæti o no l'é 'n fonzo termòfilo comm'o Boletus aereus e o Boletus aestivalis e o no riêsce a crésce co-o câdo de lùggio e d'agósto. O B. edulis o se peu trovâ ascì da-i méixi d'arvî, de màzzo e de zùgno, prìmma da pösa estîva quande sôlo i fonzi termòfili én boìn a crésce.

Bibliografîa modìfica

Âtri progètti modìfica