Çëxa

ZE	Questa pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize

A çëxa ò çeexa (çerexa primma do XIX secolo, çêxa segóndo a grafîa ofiçiâ, scexa in savonéize, çereixa in vintimigiôzo, çereija in monegàsco^[1]) o l'è o frûto de l'èrbo de çêxe, spêce da famiggia de Rosaceae, clasificâ cómme Prunus avium ((L.) L., 1755).

Descriçion e stöia modìfica

O nomme o ven da-o latin cerasus (it: ciliegia) ch'o ven da-o grego κέρασος (kèrasos) da-o nomme da çittæ de Κερασούντα (Kerasùnta), vexin a Trabizonda insce-o Mâ Neigro, de donde segondo Plinnio o Vegio i Romen porton a Romma i primmi ærboi de çeexa into I sec. d.C.

O so fruto o g'ha o mæximo nomme: a qualitæ doçe a l'è da specce Prunus avium, quella amaa, dita çeexa amæna, a l'è da specce Prunus cerasus. O fruto o l'è normalmente sferico de 0.7 a 2 çentimetri de diametro. O cô, de sovente rosso, o pêu ese da o giäno ciæo a o rosso scùo squæxi neigro.

A porpa ascì a g'ha diverse coloraçioin e conscistense, da o gianco a o rosso scùo e da o tennio a o croccante. A çëxa a g'ha 'n'armella soö, dûa e do cô do legno.

Produtoî modìfica

Produtoî de çêxe (dôsci, into 2018)
Pàize	Produçión (tonêi)
Turchia	639.564
Stati Unïi	312.430
Uzbekistan	172.035
Cile	155.935
Iran	137.268
Itàlia	114.798
Spàgna	106.584
Romanîa	90.837
Grêcia	90.290
Ucraìnn-a	84.640