Liguria: diferénse tra e verscioìn

I antîghi Ligüri i se stansian insc'ou lituräle mediterraneu da uo [[Rodanu]]Rodano a l'[[Ärnu]], ma pói e migrasiuin d'i [[Celti]], cumme ascì e culunizzasiuincolonizzaçoin de [[Fenixi]], [[Greghi]] e [[Cartagineixi]], i se mesc-cian e se sustituisciansustituisciàn parsialmente ai Ligüri a partî da uo IV seculusecolo a.C. .

LaA Ligüria custiéracostiéra a l'è suttamissa üffiçialmente dai Rumäni sulu in t'u II seculusecolo a.C., cuncon varie sacche autónume che, pe e caratteristiche d'u territóiuterritóio, i resistiàn auao cuntrollucontrollo direttudiretto centräle ancùn pe' qärche dêxenn-a d'anni.

A parolla ''Ligüre'' / ''Ligüuria'' a l'è daeta a stu populu primma da [[Greghi]], poi dai [[Rumäni]] e a vö dî lögu paludusu, [[acquitrìn]].

In aetaeaetæ clascicaclasçica çentri impurtanti sun ''Genua'', ''Savo'', ''Vada'', ''Alba Intemelium'', ''Alba Ingaunum'', ''Lunae'' (st'ürtima a perdià [[manimàn]] d'impurtança scinn-a'uo definitivudefinitio abandùn in tint'uo [[XIII seculu]]secolo). UO periudu storicu ciü impurtante pe' a regiun u l'è u bassu [[Etæ de mëzo|mediuevu]], cun cürmine da-a meitae d'u sec. XIII a-a meitae d'u sec. XIV (uo se pö individuä l'inisiu de inn-a lunga decadensa a u [[1340]], miandula in te in quaddru internaçiunäle, cun i avegnimenti anatólici e a crisi d'e vie cummerciäli asiatiche pe' via d'a fin d'a [[''[[pax Mongolica'']]'' e ascì a vegnüa d'i [[Ming]] in tint'uou [[Gattäiu]]). LaA [[stóia]] [[ligüre]]ligure in aetaeaetæ mediêväle a l'è da çercä föa da a têraferma, ciüttóstu marginäle pe' capî l'insême. In pratica, a stóia mediêväle d'i Ligüri a va çercä föa da-a Ligüria.

A se svilüppa difaetidifæti, a partî da-a primma esperiensaesperiença [[cruciäta]], ingìu ae ativitae - esplurative prmima e mercantili pói - d'e famiggefamigg-e e d'i [[alberghi]] p'ou ciü [[zeneisiZena|zeneixi]], interessandu cumunque a vitta d'e gente de tüttu u territóiu d'a regiùn. A forsa ecunómica d'a [[Repubbrica mainâ|repübblica mainä]] a se manifesta cuncon in [[imperu culuniäle]] ''ante litteram'' in sensu furtementefortemente e strèitamente ecunómicu, cun bäsi pulitiche faete da inn-a fitta rèi de accórdi puliticipoolitici e mercantili in tüttutütto uo [[Mâ Mediterraneo|MediterraneuMediterraneo]] e uo [[Mâ Neigru]]; dense sun e prezenseprezençe mercantilimercantïi ligüri da [[Gibiltæra]] scinnsçinn'a l'[[Asia|Asia çenträle]], cun testimuniansetestimuniançe docümentae in te inn-a miriade de pórtî e crûxevia cummerciäli.