San Marin: diferénse tra e verscioìn
Contegnûo scasòu Contegnûo azónto
strutûa vôxe |
Anpliâ |
||
Lìnia 3:
[[File:LocationSanMarino.png|thumb|A poxiçión de Sàn Marìn in sciâ càrta giögràfica]]
[[File:Reliefkarte San Marino.png|thumb|Càrta fìxica de Sàn Marìn]]
'''Sàn Marìn''' (''San Marino'' in [[Léngoa italiànn-a|italiàn]], ''San Marein'' in [[Lengua romagnolla|romagnòllo]]), conosciûo ofiçialménte cómme '''Repùbrica de Sàn Marìn'''<ref>A fórma conplêta a l'é '''Serenìscima Repùbrica de Sàn Marìn''' (''Serenissima Repubblica di San Marino'' in italiàn)<br>Cfr. [https://www.reuters.com/article/us-sanmarino-sb-idUSTRE57G0GM20090817 <nowiki>[1]</nowiki>]</ref> (''Repubblica di San Marino'' in italiàn, ''Ripóbblica d' San Marein'' in [[Lengua romagnolla|romagnòllo]])<ref name=":0">{{Çitta web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/san-marino/|tìtolo=
== Giögrafîa ==
Sàn Marìn o l'é 'na naçión picìnn-a de l'[[Eoröpa do sùd]] do tùtto circondâ da-o teritöio [[Italia|italiàn]]<ref>{{Çitta web|url=https://rtwin30days.com/san-marino-italy/|tìtolo=The Republic of San Marino: Italy's Mountaintop Microstate|léngoa=EN|vìxita=2022-04-14}}</ref> e, in particolâ, da-e dôe regioìn de l'[[Emilia-Romagna|Emìlia Romàgna]] e de [[Marche|Màrche]]. Scitoòu lóngo a còsta de nòrd-èst de l'[[Appennìn|Apenìn]] toscàn-romagnòllo, o l'à 'n'àrea de 61 km<sup>2</sup> e 'na popolaçión de 33.562 abitànti<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20161112040204/http://www.sanmarino.sm/on-line/home/san-marino/scheda-paese/informazioni-sulla-popolazione.html|tìtolo=Informazioni sulla popolazione - Repubblica di San Marino, portale ufficiale|léngoa=IT|vìxita=2022-04-14}}</ref>. Sàn Marìn o no l'à 'n sbòcco in sciô mâ, scibén ch'o se trêuva a apénn-a 10 km da [[Rìmini]] e-e rîve do [[Mâ Adriatego|Mâ Adriàtico]]. L'ariopòrto ciù vixìn, ö sæ [[Ariopòrto de Rìmini|quéllo de Rìmini]], o l'é scitoòu in Itàlia ascì.
A sò capitâle, ciamâ senpliceménte "[[Çittæ de San Marin|Çitæ de Sàn Marìn]]", a l'é stæta costroîa in çìmma a-o [[Mónte Titàn]], o pónto ciù âto da naçión co-i sò 739 mêtri in sciô livéllo do mâ. O bórgo ciù grànde o l'é pe cóntra quéllo de [[Dogana (Sàn Marìn)|Dogana]], pàrte do comùn de [[Serravalle (Sàn Marìn)|Serravalle]], o quæ o l'é o ciù popolôzo do pàize.
A léngoa ofiçiâ de Sàn Marìn a l'é l'itàlian, a quæ, insémme a-o romagnòllo, a l'é quélla ciù dêuviâ.
== Stöia ==
{{Çitaçión|Ve làscio lìberi da tùtti doî i òmmi<ref>Riferìndose a-e dôe màscime outoritæ de l'época, o pàppa e l'inpeatô</ref>|Sàn Marìn a-a sò mòrte, segóndo a tradiçión|Relinquo vos liberos ab utroque homine|lingua=LA}}
O nómme da naçión o vêgne da [[Sàn Marìn (diàcono)|Sàn Marìn]], 'n scöpelìn òriginâio de l'îzoa de [[Rab]], a l'época controlâ da l'[[Impêo Roman|inpêro romàn]] e d'ancheu pàrte da [[Croaçia|Croàçia]]. Nasciûo inte l'ànno [[275]] o Marìn o l'à travagiòu a-a ricostruçión de miâge de [[Rìmini]], destrûte inte 'n atàcco di piràtti [[Libùrni]]. O sànto o s'é dónca trasferîo in sciô Mónte Titàn, dónde o l'à fondòu 'na comunitæ monàstega indipendénte inte l'ànno [[301]]. Pe 'sta raxón chi Sàn Marìn o l'é conscideròu o ciù antîgo stâto sovràn ancón existénte, óltre che a ciù antîga [[repùbrica costituçionâle]]<ref>{{Çitta web|url=http://www.dw.de/europes-micro-states-04-san-marino/av-17804426|tìtolo=Europe's Micro-States: (04) San Marino|léngoa=EN|vìxita=2022-04-14}}</ref>.
== Economîa e polìtica ==
L'economîa de Sàn Marìn a l'é bazâ sorviatùtto in sciâ finànsa, i servìççi, o turìsmo e l'indùstria. A naçión a l'é unn-a de ciù rìcche do móndo pe [[Prodûto Intèrno Lòrdo|PIL]] pro capite, pægio a quéllo de regioìn eoropêe ciù svilùpæ<ref name=":0" />.
O govèrno da naçión o l'é do tùtto particolâ: cómme indicòu inta sò costituçión o [[potêre legislatîvo]], asegnòu a 'n parlaménto ciamòu "[[Conséggio Grànde e Generâle]]", o l'à o cónpito d'elêze doî càppi de stâto, ciamæ "[[Capitànio regénte|Capitànni regénti]]", i quæ són dotæ di mæximi potêri e àn 'na càrega da-a duâta de sêi méixi. A livéllo internaçionâle, o l'é un di ménbri de [[Organizaçion d'e Naçioin Unïe|Naçioìn Unîe]], do [[Conséggio d'Eoröpa]] e de l'[[Òrganizaçión pi-â seguéssa e a coperaçión in Eoröpa|OSCE]]. Scibén che l'intrâ inte l'[[Union Europea|Unión Eoropêa]] a l'é stæta refuâ co-in referendum, aprêuvo a l'[[unión monetâia]] tra Sàn Marìn e l'Itàlia, cómme monæa ofiçiâ da naçión o l'é stæto adotòu l'[[Euro (Œüro)|éoro]].
== Nòtte ==
Lìnia 19 ⟶ 26:
== Bibliografîa ==
{{Seçión vêua}}
== Âtri progètti ==
{{Interprogetto}}
|