Danemarca: diferénse tra e verscioìn
Contegnûo scasòu Contegnûo azónto
m →Giögrafîa: semplificaçion |
m →Stöia |
||
Lìnia 13:
O régno de Danemàrca o l'é emèrso into [[VIII secolo|sécolo VIII]] cómme 'n'inportànte poténsa marìtima inte l'ànbito de lòtte pe-o [[Dominium maris baltici|domìnio do Mâ Bàltico]]. Inte l'ànno [[1397]] o s'é unîo a Norvéggia e Svéçia pe creâ a coscì dîta [[Unión de Kalmar]], duâ scìnn-a-a [[Goæra de liberaçión svedéize|secesción di svedéixi]] into [[1523]]. O restànte [[Régno de Danimàrca-Norvéggia|régno de Danemàrca-Norvéggia]] o l'à dónca [[Goære do nòrd|conbatûo vàrie goære]] cóntra l'[[inpêro svedéize]] into [[XVIII secolo|sécolo XVIII]], perdéndo âtri teritöi ascì. Depoî e [[goære napoliòniche]], con l'òcupaçión da Norvéggia da pàrte di svedéixi, a-a Danemàrca o l'êa dónca restòu sôlo o contròllo de Îzoe Farœ, da Groenlàndia e de l'Islànda. 'N'ondâ de sentiménti nazionalìstichi a l'à caxonòu a dóggia batòsta inta [[Prìmma goæra do Schleswig|prìmma]] e inta [[segónda goæra do Schleswig]], rispetivaménte do [[1848]] e do [[1864]], con tùtte e dôe ch'àn portòu a de pèrdie teritoriâli a favô da [[Pruscia|Prùscia]]. Inte 'sto perîodo chi, a-i 5 de zùgno do [[1849]] a l'é stæta adotâ a [[Costituçión da Danimàrca|Costituçión da Danemàrca]], a quæ a l'à segnòu a fìn da monarchîa asolûta ch'a controlâva a naçión da-o [[1660]], inplementàndo l'atoâle scistêma parlamentâre.
Co-o progresîvo svilùppo econòmico dovûo a l'industrializaçión de l'agricoltûa inta segónda meitæ do [[XIX secolo|sécolo XIX]], a Danemàrca a l'à incomensòu a introdûe e [[Acòrdio de Kanslergade|prìmme rifórme sociâli e do mercòu do lòu]] a-o prinçìpio do [[XX secolo|sécolo XX]], creàndo a bâze do modèrno [[modéllo nòrdico]] de [[stâto sociâle]] e de l'avansâ [[economîa mìsta]] danéize. A Danemàrca a l'é restâ neotrâle into córso da [[Primma Goæra Mondiâ|Prìmma Goæra Mondiâle]] ma, a ògni mòddo, into [[1920]] a l'é ariescîa a ricuperâ o contròllo da meitæ setentrionâle do [[Schleswig]] ascì. Co-o [[Segonda Guæra Mondiâ|segóndo conflìtto mondiâle]] a neotralitæ danéize a l'é stæta pe cóntra violâ, co-a naçión ch'a l'é stæta òcupâ da-a [[Germanîa nazìsta]] inte l'arvî do [[1940]]. Con l'òcupaçión
== Economîa e polìtica ==
| |||