Contegnûo scasòu Contegnûo azónto
m ò azonto 'na foto co-a didascalìa
templates + vedrìnn-a
Lìnia 1:
{{Zeneize}}
[[Immaggine:Feodosiadf.jpg|thumb|right|400px|A çitæ de Feodòsia, l'antîga Caffa, a-a giornâ d'ancheu]]
Pe çirca duì seculi, quella che inchö a l'è a çitæ [[Ucrainn-a|Ucraìna]] de Feodosia a l'è stæta unn-a de ciü impurtanti çitæ de l'[[Euròpa]] Mediterànea, ciamâ '''Caffa''', rivandu anche demugraficamente ai livélli de 'na capitäle d'Imperu cumme [[Bisansiu]]. Täle 'mpurtansa a gh'è vegnüa da e attivitæ du mercantesä d'i Italliæn, p'ou ciü [[Zena|Zeneixi]], pé via d'a feliçe puxisiùn du portiu (insciâ grande via setentriunäle de cummerciu intra u [[Catài]] e l'oçidente europeu).
 
Lìnia 14:
Caffa, a "Reginn-a du [[Mä Grande]]", a l'è famusa anche pe i fünesti avegnimènti de'n'ätru assediu: cumme u l'a scrîtu [[Michel Balard]], che rendemmu chi in tradusiùn [[zeneise]], "a primma [[guæra biulògica]] a l'è nasciüa intra u [[1346]] e u [[1347]] sutta e miagge de inn-a culónia [[Zeneise]] inscê rive du [[Mâ Neigro|Mä Neigru]]". Difêti i sun i assedianti de Caffa, cun [[Jani Beg]] u sö cappu, che, pocu tempu primma d'êse custrèiti a levä l'assediu a-a çitæ, flagelæ da u morbu de prüxe pestìfere purtæ da l'estrêmu [[Levante]] ch'i an za taccô a [[Tann-a]] vegnìndune za da [[Sarai]] e [[Astracàn]], i caccian cu e catapürte i sö surdatti mòrti appestæ indrentu a-e miagge da çitæ.
 
I cafioti cun a ciü gran sprescia i caccian i mòrti in mä, ma pe' ninte: e prüxe e a ''Yersinia pestis'' i 'ndiàn deré ai mercanti ch'i lascian u portiu in diresiùn du Punente, e qarcosa cumme a tersa pärte d'a gente d'Europa (!) a ne muià.
[[File:THEODOSIA 01.jpg|thumb|300px|THEODOSIA 01|E miâge medievâli costruîte da-i zeneixi a Caffa]]
 
Sta pärte de l'imensu mundu de culónie zeneixi, du quäle Caffa a l'è stæta un di çentri ciäve, a l'avià fin sulamenti cun l'invaxùn türca ottumann-a: a flotta de Keduk-Ahmet-Pascià a intra inte Caffa, vendüa da u [[Cumüne]] de [[Zena]] (pin de puffi gestiunäli) a u [[Banco de San Zòrzo|Bancu de San Zorzu]] da oramäi inn-a vintenn-a d'anni (doppu u bloccu du [[Bosfuru]] ch'u n'è vegnüu da-a fin de l'[[Imperu Bisantìn]], intu 1453), u primmo de zûgnu du [[1475]].
Lìnia 22:
 
U se pö sensa puìa dî che, pe natüa de mercansìe, u nu ghe n'æa unn-a ch'a nu passesse pe u portiu de Caffa, ch'u l'ea ascì ün di ciü frequentæ pe cattä e vénde scciâvi.
[[File:Feodosiya vlasenko.jpg|thumb|Feodosiya vlasenko|Resti de 'na fortificaçión zeneize a Caffa]]
 
Da u puntu de vista d'i investimenti de capitäli in palanche e beni, a çitæ a l'è stæta ün d'i empori cumerciäli ciü ricchi e vivi d'u tardu mediu evu cun in declìn ch'u cumensiä cun a framentasiùn pulìtica du [[Levante]] cuntinentäle e a mancansa de següessa d'i traspórti intra u Mä Grande (Mä Neigru) e a [[Cinn-a]] (u [[Gattäiu]], o [[Catai]], scinn-a a [[Canbalìg]], saieva a dì [[Pechin|Pechìn]]).
 
Int'u periudu zeneize, sci cumme pói in te quellu türcu ottumàn, Caffa a l'è anche stæta sede de [[zécca]].
 
== Atri progetti ==
{{Interprogetto}}
 
== Culegaménti esterni ==
* [http://digilander.libero.it/adamaney/colonie/framesindexcolonie.htm E monnæe de e colonnie zeneixi - Dario Ferro]
{{Contròllo de outoritæ}}
 
{{Vedrìnn-a|19|novénbre|2007}}
[[Categorîa:Çittæ d'Europa]]