Contegnûo scasòu Contegnûo azónto
mNisciùn ògètto de modìfica
fix, nòtte, contròllo, interprogetto
Lìnia 1:
{{Grafîa ofiçiâ}}
[[File:Samos - Camocio Giovanni Francesco - 1574.jpg|thumb|350px|Samos - Camocio Giovanni Francesco - 1574|Carta giögràfica de l'Îzoa de Sâmo do 1574, fæta da-o [[Giovanni Francesco Camocio]]]]
[[File:GR Samos.PNG|thumb|350px300px|GR Samos|A poxiçión de Samo in sciâ carta giögràfica]]
'''L’ÎzoaL'Îzoa de Sâmo'''<ref>Tèsto tradûto da-o [[Enrico Carlini|Rîco Carlini]].</ref>
== Descriçion e stöia ==
L’ÎzoaL'Îzoa [[Greçia|grêga]] de Sâmo, a-o làrgo da còsta da [[Turchia|Turchîa]], a l’él'é stæta ’na'na [[Repùbrica de Zena|colònia zenéize]] da-o [[1304]] a-o [[1329]] e tórna da-o [[1346]] a-o [[1475]] quand’aquand'a l’él'é chéita inte màn òtomâne.
 
I Giustinién àivan avûo ascì da-o [[1349]], da-a Repùblica, l’aministraçión de îzoe de [[Chios|Chîo]] (ò Scîo) e d’Icàriad'Icària e l’ànl'àn tegnûa scinn’a-o [[1566]]. [[Costantinopoli|Costantinòpoli]], capitâle de l’Inpêro Româno de Levànte (d’Òriénte), a l’àiva riconosciûo sto dirìtto ereditâio da Compagnîa di Giustinién a-i 8 de zùgno do 1363.
L’Îzoa [[Greçia|grêga]] de Sâmo, a-o làrgo da còsta da [[Turchia|Turchîa]], a l’é stæta ’na [[Repùbrica de Zena|colònia zenéize]] da-o [[1304]] a-o [[1329]] e tórna da-o [[1346]] a-o [[1475]] quand’a l’é chéita inte màn òtomâne.
 
I Giustinién àivan avûo ascì da-o [[1349]], da-a Repùblica, l’aministraçión de îzoe de [[Chios|Chîo]] (ò Scîo) e d’Icària e l’àn tegnûa scinn’a-o [[1566]]. [[Costantinopoli|Costantinòpoli]], capitâle de l’Inpêro Româno de Levànte (d’Òriénte), a l’àiva riconosciûo sto dirìtto ereditâio da Compagnîa di Giustinién a-i 8 de zùgno do 1363.
 
Into [[1380]] i Ötomâni àn òcupòu l’îzoa ch’a l’arèsta ’n posediménto da compagnîa zenéize ma quésta a l’é costréita a pagâ ’n tribûto.
 
Into [[1462]] i [[Òtomâni]] tórnan in sce l’îzoa e a sachézan tórna, A Conpagnîa zenéize a peu continoâ a sò ativitæ comerciâle ma a l’é costréita a pagâ ’n tribûto ciù èrto.
 
Into [[1475]], l’îzoa a l’é colpîa da ’n teramòtto: l’ægoa dôçe a pénetra inte profonditæ da tæra e tànte vivàgne se sciûgan e l’îzoal'îzoa a divénta pi-â ciù pàrte dezèrta dónde rèstan sôlo pöchi pastoî nòmadi. Quànde in sciâ fìn l’ægoa a vêgne fæta tornâ in sce tùtta l’îzoa, l’Inpêro òtomâno, ch’o l’à pigiòu lê o contròllo de l’îzoa, o permétte a-i colöni de tùtto o [[Mâ Egêo]] d’andâ a stâ la.
 
Into 1481, I Giustinién làscian de sò voentæ l’îzoa e i Òtomâni ghe tiàn sciù ’n fòrte che dòppo àn abandonòu sott’a-o [[Baiazet II]].
 
Dòppo a [[chéita de Costantinòpoli]], into 1453, Zêna a no poéiva ciù garantî a seguéssa. I contìnoi atàcchi di piràtti e-e prescioìn de l’Inpêro òtomâno costrénzan Zêna, into 1475, a-abandonâ tànte colònie e instalaçioìn into Mâ Néigro e inte l’Egêo: Sâmo a l’é unn-a de quélle. De consegoénsa, quæxi tùtti i rescidénti làscian l’îzoa e vàn a stâ inte colònie de Chîo, e in pàrte inte l’Àzia Minô ascì<ref>Segóndo ’na fónte, l’îzoa a l’é tornâ tórna de propietæ da Conpagnîa comerciâle da famìggia zenéize di Giustinién scinn’a-o 1566.</ref>.
 
Vêgne spontànio òservâ comm’â stöia a se ripête: into 2019 e aotoritæ da Repùblica de Turchîa àn decîzo de lasciâ emigrâ migiæa de scirién da-i cànpi pròfoghi tùrchi vèrso dötre îzoe grêghe tra e quæ Sâmo e Chîo.
 
== Nòtte ==
<references />
{{clear}}
== Colegaménti esterni ==
{{interprogetto}}
{{Contròllo de outoritæ}}
 
[[Categorîa:Geografia]]
[[Categorîa:Stöia]]