Grànde miâgia cinéize: diferénse tra e verscioìn

Contegnûo scasòu Contegnûo azónto
m ò coretto quarcösa. Ancón conplimenti!
categorie, contròllo, interprogetto
Lìnia 3:
 
A '''Grànde miâgia cinéize''' ([[Lengua cineise|cinéize]]: 萬里長城; [[pinyin]]: ''Wànlǐ Chángchéng'') a l'é 'na série de scistêmi de [[fortificaçión]] in génere costroîi 'nscî confìn setentrionâli da Cìnn-a pe protézze e consolidâ i teritöi di [[Stâti cinéixi antîghi|stâti]] e di [[Cinn-a#Cìnn-a inperiâle|inpêi cinéixi]] cóntra vàrri [[Nòmadi eoraziàtichi|grùppi de nòmadi]] de stéppe. E prìmme, sparpagiæ miâge êan stæte costroîe ciù ò mêno 'nto VII sécolo a.C. da-i antîghi stâti cinéixi, e pöi unîe da [[Qin Shi Huang]] (220–206 a.C.), o prìmmo inperatô da Cìnn-a. Ancheu, de miâge di Qin ghe rèsta pöco ò nìnte. Ciù tàrdi, tànte de dinastîe vegnûe dòppo àn costroîo e conservòu mólte pàrti da miâgia, e ciù avoxæ de quæ són stæte costroîe da-a [[dinastîa Ming]] (1368–1644).
 
Tramêzo e âtre raxoìn pe-a costruçión da miâgia, óltre a-a diféiza, gh'êa ànche o [[Miâgia de confìn|contròllo di confìn]], ch'o permetéiva d'inpónn-e dàççi 'nscê mèrci trasportæ lóngo a [[Vîa da sæa]], o regolaménto di comèrci e o contròllo d'inmigraçión e emigraçión. In ciù, e caraterìstiche difenscîve da Grànde miâgia êan acresciûe da-a costruçión de tôre de goàrdia, cazèrme pe-e trùppe e staçioìn de goarnixón, da-a capaçitæ de mandâ segnâli adêuviàndo fùmme ò fêugo, e da-a poscibilitæ d'adêuviâ o percórso da miâgia cómme 'n coridô pe-i traspòrti.
 
Lìnia 19 ⟶ 20:
A-o ténpo do [[Perîodo de primavéie e di ötùnni]], tra l'VIII e o V sécolo a.C., i cinéixi za conoscéivan e técniche de costruçión di me miâge. Inte quéllo ténpo, e 'nte quéllo sucesîvo di [[Perîodo di stâti conbaténti|Stâti conbaténti]], i stâti de Qin, Wei, Zhao, Qi, Han, Yan e Zhongshan avéivan tùtti costroîo fortificaçioìn pe difénde i seu confìn, fæte de prîa òpû de tæra batûa e bréccia 'nte 'na strutûa de töe de légno, perché êan costroîe pe rexìste a-i atàcchi d'àrmi picìnn-e cómme spæ e lànse.
[[Image:GreatWallOfHanDynasty.png|thumb|A Grànde Miâgia di [[Dinastîa Han|Han]] a l'é a ciù lónga de tùtte e miâge, da Mamitu (arénte [[Yumenguan]]) a Liaodong]]
O rè Zheng de Qin o l'avéiva sconfìtto tùtti i sò aversâi e unificòu a Cìnn-a cómme [[Qin Shi Huang|prìmmo inperatô]] da [[dinastîa Qin]] ("Qin Shi Huang"), into 221 a.C. Voéndo inpónn-e 'n govèrno centrâle pe evitâ o ritórno di scignôri feodâli, o l'avéiva ordinòu a distruçión de seçioìn de miâge che dividéivan o sò inpêo segóndo i confìn di vêgi stâti, e – pe respìnze o pòpolo di [[Xiongnu]] da-o nòrd – a costruçión de nêue miâge pe colegâ e fortificaçioìn lóngo o confìn setentrionâle de l'inpêo.

Scicómme e grénde quantitæ de materiâli necesâie pe-a costruçión êan difìçili da trasportâ, i costrutôi amiâvan d'adêuviâ e rizórse locâli: inte zöne de montàgna s'adêuviâvan prîe pigiæ da-e montàgne, e 'nte cianûe s'adêuviâva tæra batûa. No gh'én testimoniànse stòriche ch'ìndican a longhéssa e o percórso ezàtti de miâge Qin, e a ciù pàrte a s'é consumâ co l'eroxón di sécoli, lasciàndo in pê pochìscime seçioìn. No se sâ quànte a miâgia ségge costâ 'nte tèrmini de vìtte umâne, ma se stìmma che çentanæa de migiæa – fòscia adreitûa un milión – de lavoratôi ségian mòrti 'nta costruçión da miâgia Qin. Ciù tàrdi i [[Dinastîa Han|Han]], e [[Dinastîe do Nòrd e do Sùd|Dinastîe do Nòrd]] e i [[Dinastîa Sui|Sui]] avèivan tùtti riparòu, recostroîo o alargòu a Grànde Miâgia pe diféndise da-i invazôi do nòrd, méntre e dinastîe [[Dinastîa Tang|Tang]] e [[Dinastîa Song|Song]] no àn fæto grénde cöse 'nte sto cànpo. Ànche dinastîe foestêe (i [[Wei do Nòrd]] di [[Xianbei]], i [[Dinastîa Liao|Liao]] di [[Kitai]], i [[Dinastîa Jin (1115–1234)|Jin]] di [[Jurchen]] e i [[Dinastîa Xia òcindentâle|Xia òcindentâli]] di [[Tangut]]) avéivan costroîo miâge difenscîve, ma mólto ciù a nòrd de âtre, inta provìnsa cinéize da [[Mongòllia intèrna]] e 'nta [[Mongòllia]] vêa e pròpia.
 
===Época Ming===
Lìnia 30 ⟶ 33:
 
Sòtta i Qing, i confìn do pàize andâvan ò-u de là da Miâgia, e a Mongòllia [[Goære Dzungar–Qing|diventâva pàrte de l'inpêo]], dónca no se costroîva ciù nìnte, a pàrte o coscì dîto [[Stecòu do sâxo]], ch'o segoîva 'n percórso scìmile a quéllo da Miâgia de Liaodong di Ming, e ch'a servîva pe inpedî ch'i cinéixi Han migréssen inta Manciùria.
 
== Colegaménti esterni ==
{{interprogetto}}
{{Contròllo de outoritæ}}
 
[[Categorîa:Stöia]]
[[Categorîa:Architettûa]]