Fanatismo: diferénse tra e verscioìn
Contegnûo scasòu Contegnûo azónto
mNisciùn ògètto de modìfica |
mNisciùn ògètto de modìfica |
||
Lìnia 5:
''O fanatìsmo o sta a-a superstiçión cómme o delìrio o sta a-a frêve e cómme a ràggia a sta a-a fótta. Chi gh’à de èstaxi, de vixoìn, e o pìggia i séunni e-e sò inmaginaçioìn pe profeçîe, o l’é ’n entuxàsta; chi a sò matêia co-o delìtto, o l’é ’n fanàtico. O (Gioâne) Dîaz, ch’o s’é retiòu a Norinbèrga e ch’o l’êa do tùtto convìnto chò-u Pàppa o l’êa l’Anticrìsto de l’Apocalìsse, e ch’o gh’àiva o ségno da Béstia, o l’êa sôlo ’n entuxàsta; sò fræ, o Bertomê Dîaz, ch’o l’é partîo da Rómma p’andâ a-amasâ santaménte sò fræ, e o l’à amasòu pe’n davéi p’amô do Segnô, o l’êa un di ciù abominévoli fanàtichi chi-â superstiçión a l’à mâi posciûo formâ<ref>Juan Diaz (1510.1546) teòlogo spagnòllo, alêvo do Dryander, ch’o l’êa stæto bruxòu in sciô rögo a Rómma sott’a-o Pòulo III (1545), o s’é convertîo sótta l’inflùsso do méistro a-o luteranêximo e, andæto in Germània, o l’é stæto fæto amasâ da-o fræ, Arfónso (no Bertomê), dotô da lézze da Cùria Româna, pe mézzo de ’n sò servitô.</ref>.
''O Pòliôto<ref>Çenturión româno, visciûo into sécolo III, martirizòu in Arménia, ch’o l’à inspiròu a-o Corneille un di sò capolavôri.</ref>, ch’o va a-o ténpio inte ’n giórno de fèsta pe inversâ e fracasâ e stàtoe e i agìbbi, o l’é ’n fanàtico mêno òrìbile do Dîaz, ma no mêno stùpido. I asascìn do dùcca Françésco de Goîza, do Ghigèrmo prìnçipe d’Òrànge, do rè Rîco III e do rè Rîco IV<ref>Françésco de Goîza (1519-1563), càppo do partîo catòlico quànde l’é scciupòu e goære de religión in Frànsa, responsàbile do masâcro di Ugonòtti a Vasay into 1563, o l’é stæto amasòu da-o gentilòmmo calvinìsta Poltrot de Méré pöco ténpo dòppo. Pe-i âtri personàggi, confrontâ p.107, nòtta 2</ref>, e de tànti âtri êan di violénti maròtti da mæxima ràggia do Dîaz.''
''O ciù refiôzo ezénpio de fanatìsmo o l’é quéllo di borghéixi de Parìggi che són corîi a-asascinâ, a scanâ, a caciâ zu da-i barcoìn, a fâ a tòcchi, a néutte de Sàn Bertomê<ref>A-i 24 d’agósto do 1572 inte goære de religión.</ref>, i sò conçitadìn che no andâvan a méssa.''
Gh’é di fanàtichi de sàngoe fréido: són i giùdiçi che condànan a mòrte quélli che no àn comìsso âtro delìtto che quéllo de no pensâla cómme lô; e sti giùdiçi chi són tànto ciù colpévoli e ciù dégni de desprêxo do génere umâno in quànte, sénsa êse inte ’n ecèsso de furô, cómme i Clemént i Châtel, i Ravaillac,i Damiens 5, pâ che poriéivan stâ a sentî a raxón.
| |||