Savignon: diferénse tra e verscioìn

[[File:Savignone-panorama1.jpg|thumb|400px350px|panoràmma de Savignon]]

Inte l’anno 1199 fra Zêna e Tortónn-a vegnîva firmòu ’n tratâto de pâxe ch’o prevedéiva a spartiçión do teritöio segóndo o córso do sciùmme Scrîvia: quéllo in sciâ spónda mancìnn-a a [[Zena|Zêna]], quéllo in sciâ drîta a Tortónn-a. A despêto de tùtti i avegniménti polìtichi sucescîvi, sta spartiçión chi a l’é restâ e ancheu, Savignón, che cómme aministraçión civîle o l’é inta provìnsa de Zêna, da ’n pónto de vìsta religiôzo o l’é ancón sot’â-a Diòcexi de Tortónn-a.

L’apartenénsa de Savignón a-a léngoa e a-a coltûa zenéize a l’êa za ciæa inta meitæ do sécolo XIII, quànde o pàize o l’é stæto acatòu da-a famìggia di Fiéschi, cónti de Lavàgna, scibén che Savignón o continoâva a fâ pàrte di Féodi Inperiâli do [[Sacro Impêo Roman|Sâcro Româno Inpêro]]. Dötréi documénti testimònian l’investitûa ofiçiâle do Fèodo a-o Giàn Loîgi Fiéschi, dîto o Vêgio, inte l’ànno 1495 da pàrte de l’Inperatô Mascimiliàn I, e a-o Étore Fiéschi Seniore inte l’ànno 1548 da pàrte de l’Inperatô Carlo V. Són stæti i Fiéschi mæximi a tiâ sciù o castéllo ch’o dòmina o Pàize.

Co-a spartiçión ereditâia de l’ànno 1678, o féodo inperiâle o rizultâva de proprietæ do Giêumo Fiéschi, che óltre a [[Casella|Casélla]] o l’ingrandîva inte l’ànno 1685 i sò posediménti in scî bórghi ascì de Frascinéllo, Ciàppe e Senàrga; e o mantegnîva ascì a conscignorîa in sce Mongiardìn, ereditâ da-a moæ Tomaxìnn-a Spìnoa. Dòppo o pàize o l’é pasòu sot’a-o contròllo da famìggia Crêuza de [[Vergagni|Vergàgni]], ch’a gh’à ezercitòu o sò potêre scìnn-a-a sopresción di féodi inperiâli inte l’anno 1797 con l’arîvo da dominaçión françéize.

A caxón da riorganizaçión aministratîva napoliònica, Savignón o l’é diventòu pàrte do Dipartiménto di Mónti Lìguri Ocidentâli, con capolêugo [[A Rocheta (Piemonte)|Rochétta Lìgure]], inta [[Repubbrica Ligure|Repùblica Lìgure]]. Unîo a-o Prìmmo Inpêro Françéize, da-i 13 de zùgno de l’anno 1805 scìn’â-o 1814 Savignón o l’êa inserîo into Dipartiménto de Zêna. Inte l’ànno 1804 vegnîva agregòu a-o teritöio savignonéize i muniçìppi de Cravaéssa, Nénno, Paæo, Tónno, Vacaéssa e Valecâda, costitoîi inte l’anno 1797.

Inte l’anno 1815, Savignón o diventâva pàrte do Régno de Sardégna, cómme stabilîo da-o Congrèsso de Viénna de l’anno 1814, e dòppo do [[Regno d'Italia (1861-1946)|Régno d’Itàlia]] inte l’ànno 1861. Da l’anno 1859 a-o 1926, Savignón o rizultâva conpréizo into IX mandaménto co-o mæximo nómme do circondâio de Zêna e de quélla ch’a l’êa alôa a provìnsa de Zêna.

Inti anni do fascìsmo[[fascismo]] l’é stæto costroîo e dôe colònie de Renésso e de Montemàzzo (purtròppo ancheu abandonæ) inaoguræ tùtte dôe da-o [[Benîto MossolîniMussolîni]]. Vèrso a fìn da segónda goæra mondiâle i conponénti do quartê generâle do Comàndo Tedésco Nòrd àn sogiornòu stabilménte inte vìlle do teritöio. O Generâle Günther Meinhold, comandànte de Fòrse Armê da Germània nazìsta insegiæ into teritöio de Zêna, o stâva inta Vìlla Romanéngo, ’na bèlla vìlla da meitæ de l’800, missa a l’intrâta do Pàize. E pròpio a Savignón, a matìnn-a di 25 d’arvî do 1945, o Meinhold o vegnîva prelevòu e, ascôzo inte ’n’anbolànsa, portòu a Zêna inta Vìlla Migón (rescidénsa do Cardinâle Boétto) pe-a fìrma da réiza sò e de tùtti i sordàtti tedéschi. Ma gh’é de notìçie segûe chò-u tèsto da réiza o l’é stæto scrîto pròpio inta Vìlla Romanéngo quàrche giórno prìmma.