Carlofòrte: diferénse tra e verscioìn
Contegnûo scasòu Contegnûo azónto
m →Stöia |
m ò azonto 'na nòtta stòrica |
||
Lìnia 27:
|sito = http://www.comune.carloforte.ca.it/
}}
'''Carlofòrte''' (in [[Dialetto tabarchin|tabarchin]]: ''Carlufórte''<ref>http://www.hieracon.it/U%20me%20paize/05-Taborca.php</ref>), conosciûo ascì comme '''O Paize''' (in tabarchin: ''U Pàize''), o l'é un comûne [[Sardegna|sardo]], un di doî in quæ se parla [[Dialetto tabarchin|tabarchin]].
== Geògrafia ==
Lìnia 34:
== Stöia ==
Gh'é doî centri inta Sardegna do ponente che parlan Tabarchìn, 'n antigo dialetto lìgure zenéize. O Tabarchìn o l'e parlòu a Carlofòrte e inta zöna de [[Cädasedda]].
O nomme de Tabarchìn o vegne da l'izoa de [[Tabòrka|Tabarca]], zû in Àfrica, sùbito de d’âto a-a [[Tunixia|Tunizîa]], dove stava di pegeixi, ciù che âtro apreuvo a pescâ o coâlo. Gh’en stæti da-o 1540 a-o 1742.
Dòppo chò-u piràtta Dragut, inte l’ànno 1540<ref>"La grande storia di Genova, Ediz. ArtLibri, pubblicata da Secolo XIX"</ref> o l’êa stæto fæto prexonê da-o Gianetìn Döia e portòu a Zêna, o Carlo V, rè de Spàgna, o l’àvéiva òtegnûo Tabarca, in’izoétta rìcca de coâlo no goæi distànte da-a costêa africànn-a e in fàccia a Tùnixi.
Into 1544, pe concesción da Spàgna, i Lomelìn, Scignôri de Pêgi, devéntan padroìn de l’îzoa. Pe colonizâla, i Lomelìn trasferìscian la ’n mùggio de Pêgin e coménsan o comèrcio do coâlo ch’o i faiâ diventâ rìcchi, tànto rìcchi da poéi destinâ ’na sómma consciderévole a-a costruçión da gêxa da Nonçiâ.
Ma inti prìmmi ànni do Seiçénto e cöse divéntan difìçili pe-a concorénsa françéize e pe-e contìnoe incurscioìn di piràtti barbaréschi. Inte l’ànno 1740, dòppo che za l’ànno prìmma 600 abitànti se n’êan andæti, i Lomelìn tràtan co-a Conpagnîa Françéize pe cêde o dirìtto da pésca do coâlo. Ma són prevegnûi da-o Bêy de Tùnixi che inte l’ànno 1741 o l’òcupa l’îzoa faxéndo scciâvi i 900 abitànti ch’êan ancón li. Saiàn liberæ, pagàndo ‘n rescàtto, dêx’ànni dòppo da-o Carlo Emanuele de Savöia ch’o i portiâ in Sardégna a Carlofòrte, in sce l’izoa de San Pê, dónde gh’êa za quélli scapæ dôz’ànni prìmma.
| |||