Léngoa latìnn-a: diferénse tra e verscioìn

Contegnûo scasòu Contegnûo azónto
AsAIPA (discusción | contribûti)
Nisciùn ògètto de modìfica
m ò curòu l'ortografia e a gramàtica
Lìnia 4:
A '''Léngoa latìnn-a''' (in latìn: ''Lingua Latina'') a l'è 'na léngoa indeuröpéa do grùppo de-e léngoe italico-falische.
 
NaciûaNasciûa inta región dedo [[Laçio|LàçioLassio]] ne-o I milénnio prìmaprìmma de [[Gëxù|Cristo]], sta léngoa a s’è diffûzadifûza inte l’Euròpa öcidentâle a ségoito de-e conquiste dei [[Impêo Roman|Romàni]]. A l’èl’é a moæ de tùtte e léngoe acheuancheu definîe “romanse”.e a l’èl’é stæta pe sécoli a léngoa da coltûa européa. FinoFin aoa-o Concìlio Vaticàno II a l’èl’é stæta a léngoa litùrgica da [[Gexa Catòlica]].   
 
== Scistêma de scritûa ==
E létie dode l'alfabêto latinlatìn derivan da quéllo greco öcidentâle (adeuvòuadeuviòu a Cuma) e son queste:<blockquote>A B C D E F (G) H I (K) L M N O P Q R S T U (V) (Y) Z</blockquote>
 
== Gramàtiga ==
O latinlatìn o l'èé 'na léngoa flescìva che adêuvia i câxi pe -e fonçioìn gramaticâli. I câxi son:
* '''Nominatìvo:''' indica o sogètto da frâze (es: ''Cornelia'' pulchra videtur; ''Cornélia'' pàea beapâ bella)
* '''Zenitìvo:''' indica de sòlito un possésso, agéndo cómme conpleménto de specificaçión (es: milites ''Caesaris''; i sordàtti de ''Cézare'')
* '''Datìvo:''' indica de sòlito o conpleménto de tèrmine (es: Do gladium ''Iulio''; DoDàggo a spâ ''a Giùlio'')
* '''Acuzatìvo:''' indica l'ogètto da frâze (es: Cornelia amat ''Iulium''; Cornélia ama ''Giùlio'')
* '''Vocatìvo:''' uzòu into discórso dirétto, indica o conpleménto de vocaçión (es: ''Cornelia'', quid fecisti?; ''Cornelia'', cózacöse hait'æ fæto?)
* '''Ablatìvo:''' o l'è o câxo cocon ciù fonçioìn (conpleménto de tempoténpo, d'agénte, caoza, etc.)
 
=== Nómmi ===
Into latinlatìn ghe son treitre categorîe de nómmi: mascolìn, feminìn e nêutro. NuNo exìste l'artìcolo
 
==== Declinaçioìn ====
In latinlatìn exìstonexìsten çinque declinaçioìn, quæ se diferençian pe-e sciortîe do zenitìvo scingolâre:
* '''Prìmma:''' zenitivo in -ae
* '''Secónda:''' zenitivo in -i
Lìnia 30:
 
===== Prìmma declinaçión =====
I nómmi feminìn son solitaménte da primmaprìmma declinaçiondeclinaçión
 
Declinaçion de '''rosa (rêuza)''':
Lìnia 66:
I nómmi mascolìn e nêutri son solitaménte da seconda declinaçión
 
Declinaçión de '''lupus (mascolìn; lóo):'''
{| class="wikitable"
!Câxo