Lîa zenéize

monæa dêuviâ inta Repùbrica de Zêna
(Rindirisòu da Frànco zenéize)

A lîa zenéize a l'é stæta 'n'unitæ monetâia dêuviâ inta Repùbrica de Zêna.

ZE
Quésta pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize

A Grafîa adeuviâ a l'é quélla de l'Académia Ligùstica do Brénno

1 Lîa, 1794


  • Frónte: Sàn Zâne Batìsta benedixénte. Inta màn mancìnn-a 'na crôxe co-in frexétto in sciô quæ o l'é scrîto ECCE AGNU DEI. D'in gîo a scrîta NON SURREXIT MAJOR e a dæta.
  • Rêtro: Stémma co-a crôxe de Sàn Zòrzo, sostegnûo da doî grifoìn e co-a corónn-a (védde Stémma de Zêna ascì). D'in gîo a scrîta DUX ET GUB REIP GENU. In bàsso o valô.

Stöia modìfica

A sécca de Zêna a l'à prodûto monæe in vàrri tàggi da-o 1138 a-o 1814, ànno da-o quæ, con l'anesción da Supèrba a-o Régno de Sardégna, a l'à desmìsso de bàtte a pròpia monæa, continoàndo a produçión con quélle do nêuvo stâto scìnn-a-o 1860.

A-a fìn do XV sécolo, a lîa zenéize a l'êa 'na monæa d'argénto da-o péizo de 13 g, sucesivaménte ridûto a 5,20 g (ciù ò mêno into 1670) e a 4,57 g a-a meitæ do Sèteçénto. Inti ùrtimi ànni d'existénsa da Repùbrica indipendénte a monæa da 'na lîa a pezâva 4,16 g e a l'êa a l'889/1000, pægia a 3,69824 g d'argénto fìn, ö sæ 0,239 g d'öo fìn.

Tra i vàrri tàggi, 'sta monæa chi a l'é stæta emìssa con valoî da 1, 2, 4, 8, 12, 24, 25, 48, 50 e 96 Lîe. O l'existéiva ànche o coscì dîto "Tèrso de Madonìnn-a", pægio a 6 södi e 8 dinæ, da 1,45 g e ch'o l'êa ciamòu seìn ascì.

A lîa a l'êa divîza in 20 södi. Vàrri mùltipli de 'sta monæa chi, inti tàggi da 2, 4, 8, 12, 24, 48 e 96 Lîe, són stæti emìssi ànche inti ànni da Repùbrica Lìgure, tra o 1797 e o 1805, ö sæ sùbito prìmma da sò anesción a l'Inpêro françéize de Napolión Bonapàrte.

Pe avéi 'n ezénpio do valô da lîa zenéize se pêu védde cómme, inti ùrtimi ànni de vìtta da Repùbrica, e intræ fiscâli lighæ a-a movimentaçión de mèrçe into pòrto de Zêna, in sce 'n perîodo de 'n ànno, no àn mâi superòu de tànto o valô de 1.600.000 Lîe. Quésto dæto o l'é 'n ciæo indicatô da gravitæ do débito contræto da Zêna vèrso o Régno de Frànsa, pægio a ciù ò mêno doî milioìn de Lîe zenéixi, pi-â spediçión de trùppe françéixi in agiùtto de milìçie zenéixi che stâvan amiàndo de sofocâ a rivòlta da Còrsega. Totâle ch'o l'êa aomentòu da-i âtri débiti derivæ da-a condûta da goæra e pe arolâ merçenâi d'âtra proveniénsa e che dónca o l'à portòu Zêna a sotoscrîve o coscì dîto tratâto de Versailles, o quæ o l'à segnòu a pèrdia definitîva de l'îzoa da pàrte di zenéixi.

Bibliografîa modìfica

Publicaçioìn modìfica

Diçionâi modìfica

Catàloghi modìfica

Vôxe corelæ modìfica

Âtri progètti modìfica

Colegaménti estèrni modìfica

  • (IT) La Storia del Genovino, in sce banconotemondiali.it. URL consultòu o 20201-09-20 (archiviòu da l'url òriginâle o 20 màrso 2005).
  • (IT) Le monete di Genova, in sce xoomer.virgilio.it. URL consultòu o 20 seténbre 2021.