Ascensô Magénta-Cròcco

ascensô pùblico de Zêna
(Rindirisòu da Ascensore Magenta-Crocco)

L'ascensô Magénta-Cròcco o l'é 'n inpiànto de traspòrto pùblico funicolâre verticâ da çitæ de Zêna, ch'o và d'in Córso Magénta a-a Stràdda de Antönio Cròcco, inta pàrte ciù èrta do quartê de Castelétto. Con pöchi pàssi a pê o l'é conligòu a-a funicolâre de Sant'Ànna, tànto ch'o l'é dêuviòu cómme a sò continoaçión[1].

ZE
Quésta pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize

A Grafîa adeuviâ a l'é quélla de l'Académia Ligùstica do Brénno

O cartéllo de l'ascensô da-arénte a l'intrâ in sce Córso Magénta

Da Córso Magénta se gh'ìntra inte l'ascensô pe mêzo de 'na galerîa pedonâ, dónde gh'é 'n ascensô privòu pe l'Antîga Farmacîa de Sant'Ànna ascì[2]. A segónda intrâ a l'ascensô, ch'a se àrve in sce Stràdda Acquarón, a peu êse dêuviâ cómme pasàggio a-o covèrto pi-â funicolâre de Sant'Ànna[1].

L'ascensô o l'é stæto comiscionòu da-a socjêtæ privâ Istituto Edile Immobiliare Genovese, che inte quélli ànni a l'êa aprêuvo a tiâ sciù i cazaménti avansæ in sciâ Stràdda de Antönio Cròcco e a Montâ da Madònna da Sanitæ. O l'à comensòu a fonçionâ into 1933 con dôe gabìnn-e de légno e de fêro, dòppo o l'é pasòu a-o Comùn e, into 1966, a l'AMT. Into 2007 e into 2021 gh'é stæto di intervénti de mìssa a giórno[1]. A-i ténpi da Segónda Goæra Mondiâle o l'é stæto dêuviòu cómme refùggio antiaério[3].

Stöia modìfica

I travàggi de realizaçión de l'ascensô són stæti inandiæ da di privæ inte l'ànno 1929, dòppo che l'inpréiza ch'a l'àiva apénn-a tiòu sciù i cazaménti a-i cìvichi 10, 12 e 14 da Stràdda de Antönio Cròcco, ciamâ Istituto Edile Immobiliare Genovese, a l'êa andæta avànti co-i progètti de urbanizaçión da zöna comensàndo a constrûe i palàççi scignorîli che s'avànsan in sciâ Montâ da Madònna da Sanitæ. A-o servìçio di nêuvi scîti s'é decîzo de realizâ 'n ascensô e, pe sto travàggio chi, l'é stæto ciamòu a Stigler, 'n'inpréiza de Milàn fondâ into 1859 ch'a l'é stæta a prìmma inta penîzoa intrêga a specializâse ina costruçión de quésto génere de inpiànti[4].

A socjêtæ inmobiliâre a no l'êa però interesâ a gestî l'inpiànto e dónca a l'à fîto propòsto a-o Comùn de Zêna d'acatâ l'ascensô, ch'o l'à acetòu pe sostegnî 'na fórma de traspòrto pùblico inte 'n'ària de nêuva urbanizaçión ch'a no l'êa ancón ligâ da-e lìnie urbànn-e de òutobi. O Comùn o l'à controlòu l'inpiànto da o 1933 e o 1947, quand'a gestión a l'é pasâ a-a Socjêtæ Anònima Funicolâre Zenéize, concescionâia da vixìnn-a funicolâre de Sant'Ànna ascì.

Inti ànni da Segónda Goæra Mondiâle a galerîa p'intrâ inte l'ascensô a l'é stæta dêuviâ cómme refùggio antiaério, identificòu co-o nùmero 7 inta lìsta di refùggi conpilâ da-o Comùn de Zêna into màzzo do 1941. Co-ina superfìcce de 395 m2 in tùtto, l'ascensô o poéiva dâ òspitalitæ a 790 persónn-e e o gh'àiva 'na cistèrna pe l'ægoa da béive, e latrìnn-e e l'inluminaçión[3]. Da 'n papê do 2 de zùgno do 1943, de lóngo conpilòu da-o Comùn, se peu védde cómme inte quéllo ànno o refùggio o foîse lóngo 545 mêtri, tùtti in galerîa, e formòu da 'n ràmmo prinçipâ con, into mézzo, 'n camerón, do tùtto covèrti e astregæ con de ciapélle de ciuménto ò de granìggia de ciuménto. E dôe intræ, da Córso Magénta e da Stràdda Acquarón, no gh'àivan de strutûe a proteçión do refùggio, ni gh'êa de sciortîe segondâie a pósso. Za into 1943 e latrìnn-e e o prónto socórso êan fêua de ûzo[5].

Into 1956 a gestión a l'é stæta pigiâ tórna da-o Comùn scìnn-a-o pasàggio, into 1966, a l'Aziénda Monicipalizâ Traspòrti, d'ancheu AMT Zêna. Co-o pasâ di ànni l'AMT a l'à fæto bén bén de travàggi de mìssa a nêuvo de l'inpiànto, in particolâ into 1982, into 1989 e into 2007, quànde o scistêma intrêgo o l'é stæto sostitoîo da un de conceçión ciù modèrna[1]. Into méize de arvî do 2020 l'inpiànto o l'é arivòu a-o lìmite técnico de trént'ànni de servìçio e dónca o l'é stæto seròu pi-â refæta de strutûe e de pàrte in moviménto. In sciâ fìn, l'ascensô o l'é stæto tórna avèrto a-i 13 de agósto de quéllo ànno[6].

Caraterìstiche modìfica

  • Diferénsa d'altitùdine: 49 mêtri
  • Gabìnn-e: 2
  • Capiénsa: 30 persónn-e a gabìnn-a, pe 'n màscimo de 2.275 kg
  • Velocitæ: 1,8 m/s
  • Ténpo de percorénsa: 40 segóndi
  • Inpiànto: Stigler a-o moménto da costruçión, d'ancheu Normac
  • Poténsa do motô: 37 kW
  • Àrgano: in çìmma, con tàggia de friçión
  • Açionaménto: pe mêzo de VVVF (inverter)
  • Câi: 10 de 18 mm de diàmetro

Vôxi corelæ modìfica

Nòtte modìfica

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Bozzano, Pastore & Serra, 2014, pp. 169-171
  2. Orselli & Traverso, 2015, pp. 201-202
  3. 3,0 3,1 (IT) Vincenzo Pensato, Gallerie per la protezione antiaerea a Genova e Provincia durante la Seconda Guerra Mondiale (PDF), in I Quaderni della Batteria Costiera "Goffredo Mameli", n. 1, Coordinamento Ligure di Studi Militari, p. 5.
  4. (IT) Giancarla Moscatelli, A Milano con Verdi, Milàn, 2011, p. 110.
  5. (IT) Vincenzo Pensato, Gallerie per la protezione antiaerea a Genova e Provincia durante la Seconda Guerra Mondiale (PDF), in I Quaderni della Batteria Costiera "Goffredo Mameli", n. 1, Coordinamento Ligure di Studi Militari, p. 21.
  6. (IT) AMT - Ascensô Magénta-Cròcco do tùtto renovòu, l'inpiànto o tórna in servìçio venardì 13 agósto, in sce amt.genova.it. URL consultòu o 27 màzzo 2022.

Bibliografîa modìfica

Colegaménti estèrni modìfica

  • (IT) AMT - Ascensoî, in sce amt.genova.it. URL consultòu o 27 màzzo 2022.