ZE-U
Questa pagina a l'è scrita in lengua zeneize
segundo l'ortografia in u

Marmun fratin (Fratercula arctica), oxellu de mâ da-e tente schilente e l'aspettu de 'na muneghetta.

U marmùn fratìn

U l'é lungu 26–29 cm. e u g'ha in avertüa di ae de 47–63 cm., i mascci en in pitin ciü grosci, ma cu-i mæximi cuî de figge. G'han a testa e a schen-a neigra e a pança gianca, e masche gianche o grixe, e çanpe de 'n cû de çetrun bellu açeizu. U beccu u l'è bellu grossu, fætu a triangulu, anche lê cû de çetrun bellu açeizu, in po de blö e u bordu gianu. E scagge culuræ ghe crescian in sciû beccu pe-a stagiun di amuî e dappö cazzan.

U se çibba de pesci bulanduse inte l'ægua quand'u xöa. U pö arivâ scin a 70 mt. de prufunditæ e u dövia e ae pe nüâ ascì, döviandu e çampe cumme timun. Quand'u l'aciappa in pesciu, u-u tegne sciacou cu-a lengua cuntra u çê da bucca (ch'u g'ha de spin-e) cuscì da puei cuntinuâ a arvî u beccu e a aciapâne di atri: de sta mainea chì u l'ariesce a tegnî intu beccu 'na bella cötta de scin a 12 pescetti.

U fa u niu inte coste de l'Atlantegu du nord, scin a l'Artegu. Furman de culonnie scavanduse de tan-e inte ligge. De votte intran in cumpetiçiun cun di atre specce che se scavan u niu, cumme u magrun (Alca torda) e u crovu de mâ (Puffinus puffinus)

U l'è sessualmente matüu a 4-5 anni, u l'è munoggamu, a cubbia a l'aresta ünia pe tütta a vitta e crescian i pulin insemme. Fan ün övu a l'annu e so-u cua ün po u puæ e in po a muæ.

L'üvernu u u passa a l'amâ e u pö arivâ scin-a in Ligürria.

I sö nemixi en i oche de mâ (Larus marinus) e i gabien (Stercorarius skua) che pöan aberaselu in xöu, mentre i oche ciapæe ch'en in po ciü picin-e, gh'aroban i pesci, i öve e i pulin.

Referençe modìfica

Âtri progètti modìfica

Contròllo de outoritæLCCN (ENsh85009203 · GND (DE4263986-4